Απόστολος Παύλος, Κόρινθος και Ταρσός

Εικ.1 Το αναστηλωμένο Βήμα της Ρωμαϊκής Αγοράς Κορίνθου (1ος αι. μ.Χ.)

Η επιλογή της Κορίνθου στις περιοδείες του Αποστόλου δεν ήταν τυχαία. Η Κόρινθος την εποχή του Παύλου ήταν η ανερχόμενη πρωτεύουσα, Μητρόπολη της Ελλάδας. Ήταν προσφιλής και ισχυρή αποικία των Ρωμαίων, εμπορική και στρατιωτική βάση, συνδεδεμένη με την αυτοκρατορική οικογένεια, και έδρα του ρωμαίου Κυβερνήτη σε βαθμό Proconsul δηλαδή ανθύπατου (Προκόνσουλα) της Επαρχίας της Αχαΐας. Ακόμη διέθετε Συναγωγή και μεγάλη κοινότητα Εβραίων. Η ακριβής θέση της Συναγωγής δεν έχει εντοπιστεί, γίνεται δεκτό ότι βρισκόταν κεντρικά κοντά στο θέατρο. Είχε η Κόρινθος ως εμπορικό κέντρο και ως ρωμαϊκή κτήση όλες τις προϋποθέσεις για το έργο και την παραμονή του Παύλου. 

Εικ.2 Αρχιτεκτονικά μέλη από την Εβραϊκή Συναγωγή. Πηγή Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας

Η Συναγωγή προσέφερε ένα σίγουρο τόπο, μια σταθερή έδρα για το κήρυγμα του. Ο πληθυσμός των Εβραίων στην Κόρινθο είχε αυξηθεί από νέους κατοίκους οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην πόλη μετά τον διωγμό τους  από τη Ρώμη, από τον αυτοκράτορα Κλαύδιο. Μεταξύ αυτών το ζεύγος Ακύλα & Πρίσκιλλα, στο σπίτι των οποίων έμενε ο Παύλος και εργαζόταν ως σκηνοποιός μαζί τους. Και οι δύο είχαν ασπασθεί τον χριστιανισμό, πριν τη γνωριμία τους με τον Παύλο και έγιναν πιστοί σύντροφοι και ακόλουθοι. Ο Παύλος στην Κόρινθο στο κήρυγμα του έγινε πιο απλός και κατανοητός για τον κόσμο από το κήρυγμα στην Αθήνα, εκτός Συναγωγής, το οποίο είχε προσαρμοσθεί στο κλίμα των Αθηνών. Ήταν ένα κοινό που απαρτιζόταν από τη πνευματική ελίτ της διανόησης,  από Αρεοπαγίτες Αθηναίους, Αθηναίες, Επικούρειους, Στωικούς και ξένους. Η ομιλία στην Αθήνα αποτελεί και το μοναδικό Παύλειο Ευαγγελικό κήρυγμα που δείχνει τον τρόπο και τη μέθοδο συνομιλίας του χριστιανισμού με τη πνευματική κορυφή του ελληνορωμαϊκού κόσμου, τη συνάντηση του Χριστιανισμού με την ελληνική φιλοσοφία.

Εικ.3 Ο Απόστολος Παύλος ομιλών στην Αρχαία Κόρινθο, Τίμος Νικολόπουλος

Η Αθήνα ήταν η ακρόπολη της σκέψης και του πνεύματος, γεννήτρα πόλη φιλοσόφων, ποιητών, καλλιτεχνών, περήφανη για την πνευματική και πολιτιστική παράδοση της, σίγουρη για την πνευματική της ανωτερότητα και έτσι οχυρωμένη στην αυτάρκειά της δεν δεχόταν εξωτερικές επιδράσεις. Στεναχωρημένος ο Παύλος εγκατέλειψε την Αθήνα με προορισμό την Κόρινθο.

Σε αντίθεση η Κόρινθος ήταν πόλη μεταξύ δύο θαλασσών, του Κορινθιακού και Σαρωνικού κόλπου (bimaris, αμφιθάλασσος, διθάλασσος) με πολύχρωμο πλήθος κατοίκων και επισκεπτών με ερεθίσματα και επιδράσεις από άλλες περιοχές, συνηθισμένη στον εξωτισμό. Ήταν μία ανοικτή κοινωνία με ανοικτή διάθεση στο καινούργιο, στη καινοτομία και στα νέα μηνύματα που ερχόντουσαν από όλα τα μέρη του γνωστού τότε κόσμου. Το κοινωνικό περιβάλλον της Εκκλησίας  και το θρησκευτικό περιβάλλον της Κορίνθου το οποίο περιείχε πολλές σημαντικές, μυστηριακές λατρείες ως αποτέλεσμα θρησκευτικού συγκρητισμού που τελούνταν στη Κόρινθο την εποχή του Παύλου ορίζουν το πλαίσιο της αλληλοεπίδρασης μεταξύ Παύλου και Κορινθίων. 

Εικ.4 Η Αγορά (Forum) της Κορίνθου την εποχή του Αποστόλου Παύλου (περ. 50 μ.Χ.). Πηγή Α.Σ.Κ.Σ.Α.

Εδώ άλλαξε τον τρόπο προσέγγισης με την κοινωνία από αυτή των Αθηνών, μέσα στο πλαίσιο που είχε καθιερώσει η  κορινθιακή θρησκευτική και πολιτική τάξη η οποία δεν ήταν αυτάρεσκη ούτε αλαζονική. Έτσι  η κοινωνία γενικά δεν λειτούργησε αρνητικά στη νέα πίστη και στο έργο του Παύλου. Κυρίως η αδιαφορία των Κορινθίων ήταν η κύρια αιτία για τη μη εμπόδιση του έργου του Παύλου.

Σε αυτό το πλαίσιο ο Παύλος υπήρξε καθημερινός πολίτης της πόλεως, εργαζόμενος καθημερινά, έχοντας παρουσία στη ζωή της πόλεως κηρύσσοντας σταθερά τη νέα πίστη όχι μόνο στη πόλη, Συναγωγή και εκτός αυτής, αλλά με βάση την πόλη σε ολόκληρη την Πελοπόννησο και πέραν αυτής (Β΄ Κορ. 1,1).

Εικ.5 Χάρτης Κιλικίας

Η Κόρινθος έμοιαζε σε αρκετούς τομείς στη γενέτειρα του Παύλου Ταρσό της Κιλικίας της οποίας κατά τις Πράξεις «Εγώ άνθρωπος μεν ειμί Ιουδαίος Ταρσεύς της Κιλικίας ουκ άσήμου πόλεως πολίτης» (Πραξ.2,1 3,9). Επί πλέον η Ταρσός άνηκε στη κατηγορία των ελευθέρων πόλεων (civitates liberae) μαζί με την Έφεσο, την Αντιόχεια και  την Σμύρνη. Οι πόλεις αυτές είχαν σχετική διοικητική αυτονομία στις εσωτερικές υποθέσεις τους, πάντοτε υπό τον ρωμαϊκό έλεγχο. Έτσι η πόλη ζούσε με ένα τρόπο του ελληνικού πολιτισμού με τη κουλτούρα που είχε αφήσει η αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου και με αντίστοιχους θεσμούς.  Η Ταρσός ήταν κέντρο του Ελληνιστικού Ιουδαϊσμού της διασποράς, δηλαδή μία Ελληνιστική πόλη με μεγάλο ιουδαϊκό στοιχείο που χρησιμοποιούσε την Ελληνική γλώσσα και την Βίβλο στα Ελληνικά με συνεχή αναφορά και όνειρο την Ιερουσαλήμ.

Η Ταρσός όπως και η Κόρινθος ήταν σταυροδρόμι πολλών οδών και πολιτισμών. Διαθέτοντας λιμάνι μέσω του ποταμού Κύδνου έρχονταν σε επαφή με όλους τους εμπορευόμενους στη Μεσόγειο. Συγχρόνως ήταν και πόλη της βιομηχανίας με κύριο αντικείμενο την επεξεργασία υφασμάτων με πρώτη ύλη το κατσικίσιο μαλλί τα οποία ήσαν το υλικό κατασκευής σκηνών. Είναι πιθανόν αυτή να ήταν η κύρια επιχειρηματική δραστηριότητα της οικογένειας του Σαύλου.

Εικ.6 Ρωμαϊκό Σχέδιο Κορίνθου. Πηγή Α.Σ.Κ.Σ.Α.

Κατά τον Στράβωνα η Ταρσός συναγωνιζόταν την Αθήνα και την Αλεξάνδρεια ως κέντρο πολιτισμού, πολιτικής και φιλοσοφίας και ακόμη κατά το 50π.Χ. κυβερνήτης αυτής χρημάτισα ο Κικέρων. Σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής υπήρξε γεννήτωρ πολλών φιλοσόφων που εξαπλώθηκαν σε όλο τον κόσμο. Ποικίλες θρησκείες από διαφορετικές καταγωγές δημιούργησαν συνεχώς το υπόβαθρο για συγκρίσεις μεταξύ τους στο πλαίσιο συγκρητισμού με στοιχεία ελληνικά, περσικά, συριακά.

Έτσι ο Σαύλος βρήκε πολλά κοινά σημεία στη πόλη και στο περιβάλλον της ρωμαϊκής Κορίνθου με την Ταρσό που παρουσίαζε αντίστοιχη εικόνα με την Κόρινθο με πολλές φυλές, ποικίλα ήθη, γλώσσες και ιδιαίτερες κοινωνικές συμπεριφορές. Μεταξύ την γλωσσών που λαλούνταν ήσαν τα αραμαϊκά της Μέσης Ανατολής (τη μητρική γλώσσα του Ιησού και ίσως της μητέρας του Σαύλου), τα ελληνικά, τα λατινικά.  Στην Ταρσό ο Σαύλος υπηρετώντας τον Ιουδαϊσμό βίωνε μια κουλτούρα που σχετίζονταν καθημερινά με τον Θεό, με την πολιτική και την κοινωνική ζωή. Όλα αυτά μορφοποιούνταν σε δραστηριότητες γεμάτο ζήλο, προπαγάνδα, ως φανατικός ζηλωτής, για την υπεράσπιση της Ιουδαϊκής ιδέας, των πατρογονικών αξιών και την πιστή εφαρμογή του Νόμου.

Εικ.7 Τα ταξίδια του Αποστόλου Παύλου

Σε αντίθεση ο Παύλος, μετά την μεταστροφή του, στο δρόμο προς τη Δαμασκό, από διώκτης των χριστιανών σε διωκόμενο και κήρυκα του Χριστού, σε μια ριζοσπαστική εξέλιξη του ιδίου, ξεπερνώντας τη στενή εθνικιστική ταυτότητα του Ιουδαίου, δίδασκε στην Κόρινθο, στο πλαίσιο της οικουμενικής του αποστολής, το Ευαγγέλιο, την αλλαγή τρόπου ζωής με αντίστοιχες συμπεριφορές, το νέο τρόπο σκέψης, τις νέες ιδέες, τον καινό άνθρωπο.

Στην Κόρινθο έχει ακόμα ένα στοιχείο που τον συνέδεε με την Ταρσό. Εξασκεί το επάγγελμα του Σκηνοποιού, το οποίο ίσως σου έδινε τη δυνατότητα και τη γνώση να κατασκευάζεις και άλλα προϊόντα από δέρμα ή μαλλί ζώων.  Η σκηνοποιία μαζί με τη ταπητουργία και τη βαφή με πορφύρα ήσαν από τα πλέον προσοδοφόρα επαγγέλματα της εποχής του. Ειδικά για την Κόρινθο, όπου η μετακίνηση πολλών ανθρώπων στη πόλη, στα λιμάνια, και κατά τους Ισθμιακούς αγώνες του εξασφάλιζαν συνεχή εργασία καθόσον ο κάθε ταξιδιώτης έφερε μαζί του μια σκηνή που συνήθως χρειαζόταν επισκευή ή αντικατάσταση.

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.

Αιγοπρόβατα vs Θαλασσοπούλια ή Η οικολογία στην εξυπηρέτηση των Τούρκων

Τα αποτελέσματα της προσωπικής και της μυστικής διπλωματίας του Έλληνα Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη γίνονται σιγά-σιγά γνωστά από τις ανακοινώσεις του Τούρκου Προέδρου κ. Ερντογάν και από τις δράσεις και ενέργειες του Έλληνα Πρωθυπουργού. Μεταξύ των τελευταίων και οι εκδιώξεις των ελλήνων βοσκών και των αιγοπροβάτων, σε πρώτη φάση, από τις νησίδες και βραχονησίδες Σύρνας και 6 άλλων νησίδων του Δήμου Αστυπάλαιας, της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Και ως δικαιολογία διατυπώνονται ότι υπήρξε παρέμβαση από μία ομάδα οικολόγων για την υπερβόσκηση του τόπου καθόσον κινδυνεύει ένα είδος σαλιγκαριού, ένα είδος σαύρας και τα θαλασσοπούλια. Θα μπορούσε να διατυπωθεί ότι γίνεται πόλεμος μεταξύ αιγοπροβάτων και σαλιγκαριών, σαύρας και θαλασσοπουλιών. 

Εικ.1 Πηγή: Η Πελοπόννησος. Χαρτογραφία και Ιστορία. 16ος - 18ος αιώνας, ΜΙΕΤ

Παρωδίες πολεμικών σκηνών υπάρχουν μεταμφιεσμένες σε περιοχές των ζώων σε διάφορα ποιητικά έργα της αρχαιότητος. Ανατρέχουμε λοιπόν στα έργα του Ομήρου, κοντοχωριανού με τις νησίδες για να βρούμε κάτι σχετικό. Η Βατραχομυομαχία, δηλαδή ο πόλεμος μεταξύ βατράχων και ποντικών, αποτελεί το θέμα του έργου που διασώθηκε σε 303 εξάμετρους στίχους, όπου περιγράφονται πολεμικές μάχες με στόχο μέσα από τις ηρωικές σκηνές και τις τυπικές εκφράσεις να προκαλέσει όλη η διήγηση κωμική εντύπωση, μία μορφή παρωδίας. Παρωδία αποτελούν και οι δικαιολογίες που εκπέμπει, και κατά το Αιγαιικό τσαμπουνάει, η Κυβέρνηση για οικολογικές ευαισθησίες και με Δούρειο Ίππο την οικολογία και χάριν των σαλιγκαριών απεμπολεί τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας. Αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα χάνει το δικαίωμα και την υποχρέωση να κηρύξει ΑΟΖ και να ορίσει υφαλοκρηπίδα γύρω από τις νησίδες. Σύμφωνα με αποφάσεις Διεθνών δικαστηρίων, οι οποίες βασίζονται στο Δίκαιο της Θάλασσας, για να έχει μία νησίδα ΑΟΖ πρέπει να έχει αυτόνομη οικονομική ζωή και μονίμους κατοίκους (όχι στρατιώτες). Επί τούτου απομακρύνονται οι κάτοικοι - βοσκοί και εκλείπει η παρουσία των κατοίκων και η οικονομική ζωή. Αφαιρούνται δε και τα φωτοβολταϊκά τα οποία αποτελούν οικονομική δραστηριότητα κι έτσι επέρχεται πλήρης αλλαγή του χαρακτήρα των νησίδων. Θα μπορούσε να περιορίσει την υπερβόσκηση και τη οικονομική ζωή των νησίδων με ελεγχόμενους αριθμούς ποιμνίων, καθόσον αυτά μεταφέρονται σε συγκεκριμένους αριθμούς μόνο με καΐκια. Σε κρίσιμα θέματα οι αποφάσεις πρέπει να λαμβάνονται χωρίς να αγνοείται η εθνική παράμετρος.

Εικ.2 Ο κτηνοτρόφος Γιώργος Βογιατζής απομακρύνει με το καΐκι του τα πρόβατά του από τη νησίδα Δύο Αδέλφια. Πηγή. Φωτ. Enri Canaj, www.kathimerini.gr

Θαλάσσιο Πάρκο

Το σύμπλεγμα των νήσων που ανήκει διοικητικά στον Δήμο Αστυπάλαιας αποτελεί τμήμα του θαλάσσιου πάρκου που θέλει (!!!) να δημιουργήσει η Ελλάδα και το οποίο, εάν πράγματι ήθελε, θα είχε ολοκληρωθεί με πανηγυρικό χαρακτήρα και παγκόσμια αποδοχή στη Σύσκεψη των Ωκεανών «Our Ocean Conference» που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Απρίλιο του 2024 και αποτελούσε ιστορική ευκαιρία για μας.

Η Τουρκία θεωρεί την περιοχή του πάρκου αδιευκρίνιστου κυριαρχίας, τις δε νησίδες αμφισβητήσιμης κυριαρχίας - γκρίζα ζώνη -. Κι εμείς φαίνεται από τις πράξεις μας ότι το αποδεχόμαστε. Με το σκεπτικό για να αποφύγουμε τις εντάσεις πρέπει να αποδεχόμαστε ότι μας ζητούν. Συγχρόνως, κατόπιν εντολής από την κυβέρνηση ο Δήμος Αστυπάλαιας παύει να μισθώνει αυτές τις εκτάσεις.

Εικ.3 Πηγή: Η Πελοπόννησος. Χαρτογραφία και Ιστορία. 16ος - 18ος αιώνας, ΜΙΕΤ

Μυστική προσωπική Πολιτική

Όλες αυτές οι ενέργειες του κ. Μητσοτάκη φαίνεται ότι είναι ένας ευρύτερος σχεδιασμός που έχει συμφωνηθεί ερήμην του ελληνικού λαού μεταξύ των δύο ηγετών αυτού και του κ. Ερντογάν. Δεν νομιμοποιείται ο κ. Μητσοτάκης, που εκπροσωπεί το 10% του ελληνικού λαού, ούτε πολιτικά ούτε ηθικά να απεμπολεί εθνική επικράτεια και εθνικό πλούτο χάριν προσωπικών εκτιμήσεων και άδηλων επιδιώξεων χωρίς ενημέρωση του πολιτικού κόσμου, του ελληνικού λαού και με μία άφωνη πολιτειακή αρχή.

Εξάλλου, η Νέα Δημοκρατία έχει αλωθεί από τον κ. Μητσοτάκη ο οποίος έχει δημιουργήσει ένα κλειστό κύκλωμα εξουσίας με πολύ λίγους ανθρώπους ελέγχοντας πλήρως οποιαδήποτε δομή και φορέα και πολιτειακή αρχή και αποφασίζει μόνο ο ίδιος. Υπακούει ο κ. Μητσοτάκης στους Τούρκους και ικανοποιεί τα αιτήματα τους.

Εικ.4 Νήσος Σύρνα. Πηγή: www.ethnos.gr

Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός

Πολλά είναι τα παραδείγματα της συμπεριφοράς του που μπορούν να κατατεθούν και που καταδεικνύει ότι η εξωτερική πολιτική της χώρας επιβάλλεται από τους Τούρκους. Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός είναι ένα από τα πολλά.

Η οδηγία για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό (οδηγία 2014/89/ΕΕ) θεσπίζει ένα πλαίσιο για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό με στόχο την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης των θαλάσσιων οικονομιών, της βιώσιμης ανάπτυξης των θαλάσσιων περιοχών και της βιώσιμης χρήσης των θαλάσσιων πόρων.

Η οδηγία απαιτεί από τα παράκτια κράτη μέλη της ΕΕ να καταρτίσουν θαλάσσια χωροταξικά σχέδια το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2021 και να κοινοποιήσουν τα εν λόγω σχέδια στην Επιτροπή και στα άλλα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη εντός τριών μηνών από τη δημοσίευσή τους. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη εκπονήσει και υποβάλει τα θαλάσσια χωροταξικά της σχέδια στην Επιτροπή: Η Επιτροπή παραπέμπει την ΕΛΛΑΔΑ στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (21/12/2023) επειδή δεν κατάρτισε ούτε κοινοποίησε τα θαλάσσια χωροταξικά της σχέδια. Προτιμά ο κ. Μητσοτάκης, εφαρμόζοντας κρυφές συμφωνίες και με μία επιλήψιμη κυβερνητικά απάθεια να πληρώνει η Ελλάδα πρόστιμο παρά να δηλώσει την εθνική επικράτεια για να μην κακοκαρδίσει τους Τούρκους που ήδη αλωνίζουν σε όλη την επικράτεια της πατρίδας μας.

Εικ.5 Πηγή: Χάρτα του Ρήγα, 1797

Και διερωτάται ο Έλληνας εάν υπάρχει κυβερνητική ανοχή ή ακόμη και συναίνεση για τον αέρα των Τούρκων να αλωνίζουν σε ελληνικό έδαφος.

Φαίνεται καθαρά ότι ετοιμάζεται να παραδοθεί στα παιδιά μας μία Ελλάδα μικρότερη και πτωχότερη, μετά από μυστική και προσωπική συμφωνία Μητσοτάκη - Ερντογάν, με ένα λαό που παραμένει ανυποψίαστος για το κακό που έρχεται.

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.

 

 

Βενετία και Ελλάδα, ίδια τύχη;

Το παρελθόν μπορεί να είναι πολιτικό δεδομένο ή ακόμη  εργαλείο στη δρώσα πολιτική ζωή που διαμορφώνει πολλές φορές πολιτικές επιλογές. Έτσι ιστορικά φαινόμενα εξετάζονται ως παραδείγματα με ξεχωριστή σημασία και αποτελούν επικαιρότητα για το σήμερα. Μεταξύ αυτών και η ιστορία της θαλασσοκράτειρας Βενετίας από την γέννηση της τον 13ον αιώνα μέχρι την κατάλυση της στο τέλος του 18ου αιώνα.

Εικ.1 Η Βενετία, από τον Μπολονίνο Ζαλτιέρι, 1565. Πηγή: Πηγή: Wikipedia. G. Braun (1541-1622) and F. Hogenberg (1535-1590), from the engravings by Bolognino Zaltieri (fl. 1560-80) - Middle Earth at bibliodyssey.blogspot.com

Α) Βενετία

Εάν κάποιος ασχοληθεί με την ιστορία της Βενετίας με όρους λειτουργίας της οικονομίας και του πληθυσμού των ανθρωπίνων κοινοτήτων που απάρτιζαν την βενετική πολιτεία θα καταλήξει σε πολλά συμπεράσματα, δύο εκ των οποίων ήσαν κύρια και υπήρξαν κρίσιμα για την ύπαρξη της  και οδήγησαν τελικά στην καταστροφή της. Το  δημόσιο χρέος και το δημογραφικό πρόβλημα. Αναλύοντας το καθένα από αυτά την εποχή που παρουσιάστηκαν εμφανίζονται τα ίδια φαινόμενα, οι ίδιοι  μηχανισμοί, τα ίδια μέτρα, οι ίδιες δράσεις και αντιδράσεις εκ μέρους της εξουσίας με τις αντίστοιχες σημερινές στα αντίστοιχα προβλήματα.

Εικ.2 Πανόραμα του Καναλιού της Τζιουντέκα και της Λεκάνης του Αγίου Μάρκου. Πηγή: Wikipedia. Author: Tango7174 

Ι).  Δημόσιο χρέος

Το  οικονομικό χρέος ανερχόταν στα 50.000.000 δουκάτα το 1714.

Το 1750 είχε αυξηθεί σε 80.000.000 δουκάτα.

 Με θεωρητική προσέγγιση σε σημερινές τιμές ανέρχεται σε:

·         12,25 δις ευρώ. για το χρέος του 1714.

·         19,60  δις ευρώ για το 1750.

Τούτο προκύπτει λαμβάνοντας υπόψη ότι 1 δουκάτο ή τσεκίνι (zecchino) περιέχει 3,50 γραμμάρια χρυσού. Σε σημερινές τιμές 1 γραμ. χρυσού τιμάται 70 ευρώ, ήτοι 1 δουκάτο σε σημερινές τιμές τιμάται  245 ευρώ. Τα 50.000.000 δουκάτα αντιστοιχούν σε 50.000.000 x 245= 12,25 δις ευρώ. Και 80.000.000 x 245=19,60 δις ευρώ.

Ουσιαστικός παράγοντας για την αύξηση του χρέους ήταν το αυξανόμενο κάθε χρόνο έλλειμμα καθόσον οι εισαγωγές αύξαναν κάθε χρόνο ενώ οι εξαγωγές μειώνονταν, ο εκτεταμένος δανεισμός, τα υψηλά επιτόκια πολλές φορές πάνω από 20%, η  πώληση ομολόγων με διαφορετικό επιτόκιο σε περιόδους πολέμων και ειρήνης.

Για την αποπληρωμή του χρέους διάθεταν το 1/3 περίπου του συνολικού εισοδήματος.

Εικ.3 Βενετία. Η Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου και η Φλαγγίνειος Σχολή. Υδατογραφία, 1830 (Συλλογή  Μ. Ι. Μανούσακα). Πηγή: Το Ελληνικό Βιβλίο 1476-1830, Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος.

ΙΙ). Δημογραφικό πρόβλημα

Το δημογραφικό πρόβλημα με τη μείωση του πληθυσμού επιτάχυναν τη γενικότερη παρακμή της και προκάλεσαν τελικά την κατάλυση της Βενετίας το 1797 στους Γάλλους σε πρώτη φάση. Στη συνέχεια παραδόθηκε από αυτούς στην Αυστρία και τελικά επανήλθε στους Γάλλους με την προσάρτηση της στο βοναπαρτικό βασίλειο της Ιταλίας το 1806.

Το 1575  η Βενετία είχε 180.000 κατοίκους - το 1577 είχε  135.000 λόγω της  επιδημίας της πανώλης που ενέσκηψε -το 1620, είχε 140.000 =το 1629 έως το 1631είχε 95.000 πάλι λόγω πανώλης και στις αρχές του 1700 περίπου 170.000 κατοίκους.

Ο συνδυασμός των δύο παραπάνω αναφερθέντων και το κλειστό κύκλωμα εξουσίας χωρίς διευρύνσεις οδήγησαν σε αδυναμία  χάραξης πολιτικής και λήψης  δραματικών αλλά κύριων αποφάσεων που είχαν να κάνουν με την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της σε ένα κόσμο που άλλαζε και δημιουργούνταν νέες πραγματικότητες τις οποίες δεν μπορούσε να ακολουθήσει. με τις ξεπερασμένες δυνάμεις που διέθετε.

Εικ.4 Παιδική συναυλία - 1900, πίνακας ζωγραφικής του Γεώργιου Ιακωβίδη. Πηγή: Wikipedia.

Β) Σύγχρονη Ελλάδα

Το δημόσιο χρέος και το δημογραφικό πρόβλημα  είναι ιδιαίτερα κρίσιμα θέματα που σχετίζονται μεταξύ τους και πολλές φορές το ένα επιταχύνει την εμφάνιση του άλλου.

Ι). Δημόσιο χρέος (ακαθάριστο δημόσιο χρέος ή Χρέος Κεντρικής Διοίκησης)

Δημόσιο χρέος μιας χώρας είναι ο συσσωρευμένος δανεισμός των παρελθόντων ετών.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, το ύψος του ακαθάριστου δημόσιου χρέους, στο τέλος του περασμένου Δεκεμβρίου 2023, σκαρφάλωσε στα 406,52 δισ. Ευρώ, από 400,28 δισ. Ευρώ, που ήταν στο τέλος Δεκεμβρίου 2022 και από 388,34 δισ. Ευρώ, που ήταν  στο τέλος του 2021 και από τα 331,1 δισ. Ευρώ που ήταν το 2019.

Το ελληνικό χρέος ως σχέση χρέους προς ΑΕΠ είναι σχεδόν 80% υψηλότερο από αντίστοιχα δημόσια χρέη άλλων χωρών

Εικ.5 Τα Ορφανά (1871), πίνακας ζωγραφικής του Νικολάου Γύζη. Πηγή: Wikipedia.

Κύριοι παράγοντες που προκάλεσαν την εκτίναξη του δημοσίου χρέους:

·         Η έλλειψη αναπτυξιακού, μοντέλου της χώρας.

·         Ο μη ανταγωνιστικός χαρακτήρας της ελληνικής αγοράς.

·         Το υψηλό ενεργειακό κόστος.

·         Καλύτερη οργάνωση του κράτους

·         Η  μεγάλη διαφθορά στο πολιτικό σύστημα και στη δημόσια διοίκηση.

·         Αδυναμία προσέλκυσης νέων επενδύσεων.

·         Η έλλειψη εξειδίκευσης σε προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας σε αναπτυσσόμενες αγορές.

·         Η εκτίναξη των κρατικών δαπανών ιδιαιτέρως με το κόλπο των αναθέσεων.

·         Η αύξηση των εισαγωγών σε σχέση με τις εξαγωγές οι οποίες συρρικνώνονται.

Μερικοί από αυτούς συνέτειναν στη δημιουργία ενός σταθερού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο και έφτασε να ξεπερνά ακόμη και το 14% του ΑΕΠ.

Πολλοί από αυτούς τους παράγοντες παραμένουν ίδιοι και αμετάβλητοι όπως ήσαν στη περίοδιο 2010-2018 των μνημονιακών πολιτικών και πριν.

Εικ.6 Πηγή: https://www.sofokleousin.gr

ΙΙ). Δημογραφικό πρόβλημα.

Είναι πρόβλημα ιδιαίτερα δυσχερές στην αναστρεψιμότητα που απαιτεί εθνικές πολιτικές με σε βάθος σχεδιασμούς.

Ο πληθυσμός της Ελλάδας εμφανίζει συνεχή μείωση από το 2010 και μετά, με σημαντικές διαφοροποιήσεις σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο των δημογραφικών δεικτών από τους μέσους εθνικούς όρους.

Εικ.7 Πηγή: https://www.naftemporiki.gr

Το υπάρχον οξύ δημογραφικό πρόβλημα δημιουργείται κυρίως:

·         Από την ταχύτατη πτώση των γεννήσεων και την υπογεννητικότητα, το μέγεθος των συνεπειών της οποίας δεν συνειδητοποιείται άμεσα από την Ελληνική Κοινωνία. Από την μακροχρόνια ελάττωση του πληθυσμού και η συμμετοχή των ηλικιωμένων, στην μείωση των ενεργών οικονομικά πολιτών.

·         Από την μετανάστευση των ικανών Ελλήνων επιστημόνων σε άλλες  χώρες για ένα καλύτερο μέλλον.

·         Από την πτωτική αντίληψη στον θεσμό της οικογένειας.

·         Από την ελάττωση των πολύτεκνων οικογενειών.

·         Από την ανάπτυξη ξενοφοβικών αντιδράσεων.

·         Από την έλλειψη αναγκαίων πολιτικών και  εθνικού ολοκληρωμένου σχεδιασμού για την υλοποίηση εξειδικευμένων και συγκεκριμένων μέτρων  για την ανάταξη της δύσκολης πραγματικότητας.

Εικ.8 Πηγή: https://enallaktikidrasi.com

Γ) Προσγείωση στην υπερχρεωμένη  και πληθυσμιακά πτωχή  ελληνική πραγματικότητα

Η παρούσα κυβέρνηση του κου Μητσοτάκη χωρίς διάθεση και αγωνιστικό πνεύμα, σε κλίμα προπαγάνδας  και παραποίησης της αλήθειας, μας εξασφαλίζει  μια επιφάνεια αναμελιάς , σε μια κοινωνία που δεν έχει συνειδητοποιήσει σε βάθος το πρόβλημα, κάτω από την οποία απουσιάζει - μέχρι σήμερα - κάθε σοβαρή προαίρεση και σχεδιασμός που προκύπτει από πολιτική στράτευση και συστράτευση για την επίλυση του υπαρξιακού προβλήματος της πατρίδας μας.

Δεν αντιμετωπίζονται τα εθνικά θέματα, - γιατί και το Δημόσιο χρέος και το δημογραφικό είναι εθνικά θέματα - με κινήσεις τακτικής με κομματικά κριτήρια με μυωπικές, κοντόφθαλμες και προσωπικές πολιτικές από ανθρώπους που δεν έχουν κατανοήσει τη σημερινή κατάσταση της πατρίδας μας στο κατώφλι της ύπαρξης και ζουν και συμπεριφέρονται ως αλαζόνες πολίτες της προς καταστροφή της αρχαίας Σύβαρις  και της νεότερης Βενετίας.

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.

 

 

 

 

 

 

 

 

Η αντιφώνηση μου στην παρουσίαση του βιβλίου μου με τίτλο «Το Territorio της Κορίνθου και η Βενετική Υδατογέφυρα στο ποτάμι Ράχιανι του Άσσου Κορινθίας (Ιστορία-κατασκευή)»

Κυρίες & Κύριοι,

1) ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Σας ευχαριστώ πολύ για την παρουσία σας, η οποία είναι χαρά και ιδιαίτερη τιμή για εμένα.

Η παρουσία τόσων εκλεκτών προσκεκλημένων βαραίνει περισσότερο προς τη συναισθηματική απόδοση τιμής και ευχαριστίας στον καθέναν ξεχωριστά και λιγότερο στην επιστημονική προσέγγιση του βιβλίου.

Εδώ βρίσκει εφαρμογή η ρήση του Τσέζαρε Παβάζε  ότι «ευκολότερο είναι να κάνεις κάτι παρά να μιλάς για αυτό».

Πέρα από την επιστημονική αξία που έχει το βιβλίο, περιέχει μία διαπροσωπική διάσταση και σχέση μεταξύ του συγγραφέα και της κοινωνίας. Τούτο όχι μόνο επειδή απευθύνεται σε σύνολο ανθρώπων στην κοινωνία, αλλά συγχρόνως η κοινωνία βοήθησε στη συγγραφή αυτού του βιβλίου κατ' αμφίδρομο τρόπο. Γενικότερα πέρα από την προσωπική αξία του καθενός ανθρώπου, η κοινωνία βοηθάει, συμμετέχει και μερικές φορές καθορίζει την εξέλιξη του.

Ισχυρισμός ο οποίος αποδεικνύεται από την προσωπική διαδρομή του συγγραφέα, την κατάκτηση γνώσης, τη κατανόηση των θεμάτων, την επίλυση των προβλημάτων, και γενικότερα την εξέλιξη που με οδήγησε στη συγγραφή του βιβλίου. Αυτό πιστοποιείται ακόμα μία φορά από το πλήθος των ανθρώπων που οφείλω να ευχαριστήσω για τη συμμετοχή και τη βοήθεια τους οι οποίοι ανήκουν σε διαφορετικές ομάδες με διαφορετικές ασχολίες και με πολλές επιστημονικές ειδικότητες, οι οποίοι πρόθυμα και με κατανόηση ξεδιάλυναν κάθε απορία μου.

Ευχαριστίες

Απευθύνονται πολλές ευχαριστίες στους κάτωθι:

Στον Charles K. Williams II, τ. Διευθυντής Ανασκαφών Αρχαίας Κορίνθου, στον Guy Sanders,τ. Διευθυντής Ανασκαφών Κορίνθου, στον James Herbst, Αρχιτέκτων Μηχανικός των Ανασκαφών Κορίνθου, στην Ιουλία Τζώνου Αρχαιολόγος, υποδιευθύντρια των Ανασκαφών Κορίνθου, στην Nancy Bookidis, Αρχαιολόγος Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, στον Timothy Gregory, καθηγητής στο Ohio state university, τ. Διευθυντής Ανασκαφών Ισθμίας, στον David d. Romano, Καθηγητής στο University Museum της Πενσυλβάνια και επικεφαλής του Corinth Project, στον Ορέστη Ζερβό, Νομισματολόγο της Αμερικάνικης Σχολής Κλασικών Σπουδών, στον Robin Rhodes καθηγητή του Πανεπιστημίου Notre Dame, Ιντιάνα, USA, στον καθηγητή Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κον Ιωάννη Λώλο Στον μηχανικό κ.Γεώργιο Γιώργα για την χορήγηση χαρτών και σχεδίων. Στις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Κορινθίων και ιδιαίτερα στην κα Νατάσσα Θεοδώρου για την άδεια δημοσίευσης της εγκεκριμένης μελέτης επισκευής και επεμβάσεων στην γέφυρα. Στον ιστορικό Κωνσταντίνο Σχοινοχωρίτη για την αμέριστη συμπαράσταση. Ευχαριστώ επίσης την Εφορεία αρχαιοτήτων Κορινθίας και το παρεκτικό πάντοτε προσωπικό και ιδιαιτέρως την προϊσταμένη κα Κασίμη Το φιλόξενο προσωπικό του Μουσείου Ισθμίας και ιδιαιτέρως την κα Jean Perras για την βοήθεια στην εξασφάλιση των πηγών.

Τον ιστορικό κ. Βασ. Σιακωτό για τις γόνιμες συζητήσεις και την χορήγηση πλουσίου υλικού. Την καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πελοποννήσου καν Φωτεινή Πέρρα για την σε βάθος ενημέρωση της Βενετοκρατίας. Τους καθηγητές κ. Δουλαβέρα Αριστείδη, κ. Βουδούρη Κωνσταντίνο κ. Νικολάου Γεώργιο κ. Κορδώση Μιχαήλ για την συνεχή βοήθειά τους. Την ερευνήτρια κα Αγγελική Πανοπούλου και τον ερευνητή κον Κωνσταντίνο Τσικνάκη του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών για τις γόνιμες συζητήσεις και τη χορήγηση υλικού. Τον πολιτικό μηχανικό Γεώργιο Ρόζη για την χορήγηση υλικού. Τους αρχιτέκτονες κ. Άρη Σουλικιά  και Αλφρέδο Παπαδάκη για τις μεταφράσεις των λατινικών και ιταλικών κειμένων. Τους πολιτικούς μηχανικούς Αντώνιο Κωτσόπουλο, Λουτσία Καραπίτα-Κωτσοπούλου, Γεώργιο Πετρίτση, Αγγελική Πετρίτση-Φίλη, Γεώργιο και Δημήτριο Γεώργα, Φαίδωνα Κυριάκη, Νικόλαο Σιδηρόπουλο, Ευστάθιο Χιώτη για τη συζήτηση των τεχνικών θεμάτων. Τους συνεργάτες του γραφείου Ευάγγελο Απ. Παπαφωτίου, Σταύρο Παπαθάνο, Παναγιώτη Λογοθέτη και τον αείμνηστο Ιωάννη Ναυτόπουλο. Ιδιαιτέρως τον πολιτικό μηχανικό Ευάγγελο Α. Παπαφωτίου για την ενημέρωση στα θέματα διάβρωσης των ακτών ειδικά στην περιοχή της εκβολής του Ράχιανι. Τον πολιτικό μηχανικό Ιωάννη Καπετανόπουλο για την μελετη της στατικής αντοχής του δομήματος. Τους ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης Α βαθμού Χαράλαμπο Καμπούρη και Ναπολέοντα Γιαννακουλόπουλο για τη γόνιμη συνεργασία και το συνεχές ενδιαφέρον τους. Τον κύριο Γιάννη Κανελλόπουλο για τη βοήθεια του.

Το Υπουργείο Πολιτισμού και οι αντίστοιχες αρχαιολογικές υπηρεσίες οι οποίες πραγματοποίησαν και εφάρμοσαν την εγκεκριμένη μελέτη επισκευής με ιδιαίτερα επιμελημένο τρόπο και το μνημείο παραδόθηκε πλέον στους φορείς και στην κοινωνία για τα επόμενα βήματα. Ευχαριστώ θερμά την Εθνική Βιβλιοθήκη, την Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, τα Κρατικά Αρχεία της Ελλάδος, το Πολεμικό Αρχείο Αυστρίας, την Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών, τις βιβλιοθήκες του Harvard University, την Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, το Μουσείο Μπενάκη, την Μαρκιανή Βιβλιοθήκη Βενετίας, το Μουσείο Κορρέρ στη Βενετία, την Δημοτική Bιβλιοθήκη Κορίνθου. Ιδιαίτερες ευχαριστίες στον καθηγητή κ. Θεοδόσιο Π. Τάσιο, για τις πολύτιμες υποδείξεις του. Οι συνεχείς και έντονες προσπάθειές του μαζί με τα μέλη της ΕΔΑΒυΤ, για τη γνώση της αρχαίας ελληνικής, της ρωμαϊκής και της βυζαντινής τεχνολογίας,, αποτελούν έμπνευση και μας οδηγούν σε νέες αναζητήσεις. Μεταξύ αυτών είναι και η βενετική γέφυρα. Τον κον Γεώργιο Τερζή για την συνεργασία του στην φωτογραμμετρική τρισδιάστατη αποτύπωση του μνημείου.

Τον εκδοτικό οίκο Αφών Τερζή και τους συνεργάτες για τη βοήθεια και την ανεκτικότητά τους.

Τέλος, το πόνημά μου αφιερώνεται:

α) στον κ. Πέτρο Τατούλη πρώην Περιφερειάρχη Πελοποννήσου, άνδρα πνευματικό, για τον καθοριστικό και τεράστιο ρόλο του στα έργα πολιτισμού και στην αναμόρφωση της Πελοποννήσου

και

β) σε όλους όσοι συνέβαλαν με οποιονδήποτε τρόπο στην αποκατάσταση της υδατογέφυρας.

Η υδατογέφυρα χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο με την υπουργική απόφαση ΥΠΠΟ/Αρχ./Β1/Φ3/15739/349/8-6-1995, που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 570/Β/29-6-95 μετά από συνεχείς προσπάθειες του αείμνηστου προέδρου του Άσσου  και πολιτικού μηχανικού Βασ. Κακιζή ο οποίος έκανε περαιτέρω ενέργειες για τη συντήρηση του. 

Οι προσπάθειες συνεχίστηκαν από τον Δήμαρχο Άσσου - Λεχαίου κ. Χαράλαμπο Καμπούρη και από τη τοπική κοινωνία μαζί με υπηρεσιακά στελέχη και αυτοδιοικητικούς, τον κον Ναπολέοντα Γιαννακουλόπουλο και άλλους. Ακολούθως, ανατέθηκε η εκπόνηση αρχιτεκτονικής μελέτης στο γραφείο της αρχιτέκτονα-αναστηλώτριας κ. Ελένης Ρούσου και στους συνεργάτες κ. Ιωάννη Σταυρόπουλο και κ. Κωνσταντίνο Πετράκο σε άμμεση συνεργασία με τη τεχνική υπηρεσία του δήμου κορινθίων.

Η μελέτη εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) τον Ιανουάριο 2013. Στη συνέχεια, από τις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Κορινθίων συμπληρώθηκαν τα απαιτούμενα τεύχη και εντάχθηκε από τον Περιφερειάρχη κ. Πέτρο Τατούλη, σε συνεργασία με τις υπηρεσίες της Εφορίας Αρχαιοτήτων Κορινθίας και του Υπουργείου Πολιτισμού, στο ΕΣΠΑ 2013-2020 με προϋπολογισμό 420.000 Ευρώ, στο πλαίσιο της πολιτιστικής αναμόρφωσης της Πελοποννήσου και με έργα της θητείας του κ. Τατούλη που ξεπερνούν τα 70.000.000 ευρώ και για την Κορινθία τα 7.000.000 ευρώ. Το έργο υλοποιήθηκε επιμελώς με την επίβλεψη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού και του διευθυντού της κου Βλαχούλη.

 2) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΥ

Επειδή «ο πλούτος της ζωής βρίσκεται στις αναμνήσεις που έχουμε ξεχάσει»

το βιβλίο μας βοηθάει να θυμηθούμε τι ήταν η Κόρινθος επί πολλές εκατονταετίες και τι μπορεί να γίνει από εμάς τους ίδιους. Ζούμε στον ίδιο χώρο, στον ίδιο ήλιο και στην ίδια αύρα - ιστορική και μη - που μας δροσίζει και μας εμπνέει. Από το βιβλίο ενισχύεται η άποψη ότι υπάρχει ιδιαίτερη δύναμη στο παρελθόν που το καθιστά πλέον δυναμικό και όχι στατικό, δυνάμενο να μετατραπεί σε εργαλείο Πολιτικής. Πέρα από το ότι το παρελθόν αποτελεί διαμορφωτικό παράγοντα του παρόντος χρόνου και είναι βιωματική σχέση για εμάς, συγχρόνως αποτελεί εργαλείο Πολιτικής. Πολιτική η οποία έχει στόχο τη διατήρηση της φυσικής και πολιτισμικής κληρονομιάς. Το φυσικό τοπίο θεωρείται άυλη πολιτιστική κληρονομιά και είναι αναπόσπαστο στοιχείο της ταυτότητας της Κορινθίας η οποία διαθέτει και μεγάλη οικολογική αξία. Έτσι θα αναφερθώ σε δύο συμπεράσματα του βιβλίου τα οποία είναι συνδεδεμένα με αντίστοιχες Πολιτικές, πολλές απο τις οποίες πρέπει να υιοθετήσουμε μετά από προσαρμογές και να ακολουθήσουμε ως σύγχρονη κοινωνία.

Ι) Πολιτική των Βενετών

Η βενετική περίοδος στην οποία κατασκευάστηκε η υδατογέφυρα έχει ιδιαίτερο ιστορικό ενδιαφέρον καθόσον υπήρξε τομή στη ζωή των κατοίκων της Πελοποννήσου  και μικρής διάρκειας, χρονική ασυνέχεια,  μόλις 27 για την Κορινθία (1687-1715).  η οποία γρήγορα αποκαταστάθηκε και  ο Μοριάς επέστρεψε στους προηγούμενους κατακτητές στους Τούρκους. Το βιβλίο αναφέρεται βέβαια με συντομία σε θέματα τα οποία συνδέονται και προκάλεσαν την κατασκευή της υδατογέφυρας στον ποταμό Λόγγο ή Λογγοπόταμο ή Ράχιανι,ή Ορνεύς ή Ορνέας στην μυκηναική εποχή, όχι σε στενά γεωγραφικά όρια, αλλά και στο Διαμέρισμα- Territorio της Κορίνθου. Ακόμη  ασχολείται και άλλα ζητήματα τα οποία είναι απαραίτητα για την κατανόηση των παραμέτρων και των συνθηκών  που δημιούργησαν το κατάλληλο περιβάλλον όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο αλλά και σε επίπεδο της χώρας (Πελοποννήσου), έκφραση του οποίου αποτελεί η υδατογέφυρα. Επί πλέον αυτή η εναλλαγή των κατακτητών και η βραχύβια διάρκεια των Βενετών αποτελεί σημαντικό πεδίο έρευνας για τη μελέτη των κοινωνικών φαινομένων πριν και μετά την αλλαγή και πως αυτή επέδρασε στην εξέλιξη του τόπου και στην προσαρμογή των κατοίκων. Σιγά-σιγά, λόγω συμπεριφοράς των Βενετών, απομακρύνθηκαν οι Έλληνες από αυτούς και κυριάρχησε η λογική της αλλαγής των κατακτητών με το λιγότερο κόστος. Η αποδοχή και προσαρμογή του πληθυσμού στις αλλαγές αυτές σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, σε επίπεδο προσώπου και κοινωνίας, η δημιουργία νέων θεσμών και δομών κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας είναι εξεταστέο ως αντικείμενο της Πολιτικής Επιστήμης.

Για να έχουμε πλήρη και όχι ελλιπή εικόνα αυτής της περιόδου πρέπει να την συσχετίσουμε με τις δύο περιόδους της οθωμανικής κατοχής την προηγούμενη  πριν το 1685 και την επόμενη μετά το 1715. Μέσω της σύγκρισης θα εκτιμηθεί η σπουδαιότητα και η σημασία  της Β΄ Βενετοκρατίας στην Πελοπόννησο.

Για τους Βενετούς των οποίων η ισχύς εξαρτιόταν από την παρουσία και ισχύ των καραβιών τους στη θάλασσα ήταν πρώτη φορά που η νέα κατάκτηση τους η Πελοπόννησος ή ο Μοριάς περιελάμβανε πολύ μεγάλη ενδοχώρα, την οποία όφειλαν με το καλύτερο τρόπο να αξιοποιήσουν. Χρησιμοποιήθηκε και εφαρμόστηκε η ιδεολογία τους η οποία εκφράστηκε μέσα από τη πολυμάθεια, τις εμπειρίες, τις τεχνικές και διοικητικές ικανότητες, την απόδοση Δικαιοσύνης και πολλά άλλα. Από τη νέα αρχή έπρεπε να καθοριστούν θεσμοί, κανόνες και κατευθύνσεις που ήσαν επιλογή τους και θα εξασφάλιζαν τον συντονισμό και την υλοποίηση των στόχων.

Ο ολοκληρωμένος σχεδιασμός και ο οικονομικός προγραμματισμός τον οποίον μελέτησαν και εφάρμοσαν για την αξιοποίηση και διεύρυνση των παραγωγικών συντελεστών του τόπου και της κοινωνίας αποτελεί αντικείμενο συστηματικής έρευνας, τα συμπεράσματα της οποίας ανακλώνται στην εποχή μας με σχετική εφαρμογή. Λόγω της πολλαπλότητας των θεμάτων που αγγίζουν κάθε έκφραση της ζωής, η μελέτη αυτής της περιόδου επιβάλλεται να γίνεται μέσω διεπιστημονικής προσέγγισης με συνεργασία πολλών ειδικοτήτων και μετά από συζητήσεις των επιστημόνων για τα σχετικά θέματα. Παραμένει κυρίαρχη η έρευνα για το πώς ανταποκρίθηκαν οι Έλληνες στην εφαρμογή των βενετικών Πολιτικών, κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας, πολιτικές που αφορούσαν την αποτελεσματική υγειονομική προστασία,  το ολοκληρωμένο κτηματολόγιο, τις πολλές απογραφές, το ολοκληρωμένο σύστημα φορολόγησης, τις πολλές αγγαρείες για τον ανδρικό πληθυσμό, τους  οχυρωματικούς σχεδιασμούς για την περιοχή του Ισθμού, του αρχαίου λιμένα Λεχαίου και του Ακροκορίνθου.

Ακόμη πόσο στενή υπήρξε η συνεργασία μαζί τους, ποιά ήταν η αντίληψη των Ελλήνων για αυτούς, πως διαμορφώθηκε η στάση τους στην αυστηρή και τακτική βενετική εξουσία και διακυβέρνηση και πως επέδρασε η ροπή των Ελλήνων στην οθωμανική αναρχία, στη διαφθορά, στην υποτέλεια και στην συναλλαγή με τους Τούρκους δυνάστες. Και ενώ οι Έλληνες άρχισαν ως σύμμαχοι των Βενετών πολεμώντας από κοινού τους Τούρκους το 1685, κατέληξαν να γίνουν αδιάφοροι και να μην συμμετέχουν στο πόλεμο Τούρκων κατά των Βενετών το 1715.

Η Βενετία όταν συνέβησαν όλα αυτά, χρονικά βρισκόταν στο σταυροδρόμι επιλογών και δραματικών αποφάσεων που είχαν να κάνουν με την εσωτερική και εξωτερική πολιτική της σε ένα κόσμο που άλλαζε και δημιουργούνταν νέες πραγματικότητες με νέες δυνάμεις, τις οποίες δεν μπορούσε να ακολουθήσει.

Α). Το τεράστιο οικονομικό χρέος που ανερχόταν στα 50.000.000 ρεάλια το 1714,

Β). Το δημογραφικό πρόβλημα επιτάχυναν τη διαδικασία της απώλειας της Πελοποννήσου και τη γενικότερη παρακμή της.

Το 1575 η Βενετία είχε 180.000 /το 1577 είχε 135.000 λόγω της πανώλης /το 1620, είχε 140.000,/ το 1629-1631είχε 95.000 πάλι λόγω πανώλης και στις αρχές του 1700 περίπου 170.000 κατοίκους.

ΙΙ. Παροχή αύλακα- Αρδευτικές ανάγκες

Η παροχή του ανοικτού αγωγού βάσει του γενικού τύπου: Q= C.E. √R.J, R=βρεχόμενη επιφάνεια / βρεχόμενη περίμετρος=0,09/2,9=0,34, √R.J=√0,34x0,002=0,026.όπου το C κατά Kutter υπολογίζεται σε 44,74. υπολογίζεται για μια κλίση J=0,2% σε Q=1.14 μ3/δευτ., ή Q=4.104μ3/ώρα ή Q=98.496μ3/ημέρα η οποία είναι ιδιαίτερα μεγάλη, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι ποσότητες της εξάτμισης και η τριβή του αγωγού λόγω των φερτών υλικών που μειώνουν την παροχή κατά σημαντικό ποσοστό. Εκτιμάται ότι αυτή η παροχή, εφόσον ήταν σταθερή, θα μπορούσε να αρδεύσει αγροτική έκταση επιφανείας περισσότερο από 20.000 στρεμμάτων.

Αναφέρεται ότι στο Ρωμαϊκό υδραγωγείο της Σάμου με διαστάσεις του αγωγού 50x50εκ. και με κλίση 3%0 J=0,003 η παροχή ανέρχεται σε 0,34 μ3/sec ή 1224 μ3/ώρα. Μπορεί για το έργο αυτό να μην έχει βρεθεί, μέχρις στιγμής, κάποιο σχέδιο ή κάποια σχετική αναφορά στα πολλά βενετικά κατάστιχα, η γέφυρα όμως αποτελεί μία ζωντανή, ατράνταχτη και αδιάψευστη μαρτυρία με μοναδικό σχεδιασμό και αντίστοιχη κατασκευή που άντεξε στη φθορά του χρόνου και στην αυθαίρετη επέμβαση των ανθρώπων και με την αντικατάσταση του ανατολικού τόξου με πλάκα από οπλισμένο σκυρόδεμα.

Επί πλέον αποδεικνύει και προβάλλει τις υψηλές προδιαγραφές, απαιτήσεις και σωστές επιβλέψεις που εφαρμόζονταν στα δημόσια έργα της εποχής, ζηλευτές και για την εποχή μας. Ένα πικρό συμπέρασμα που βγαίνει είναι ότι οι Βενετοί σε 27 χρόνια παρουσίας στην Κορινθία  έλυσαν το πρόβλημα της άρδευσης της σημερινής πεδιάδας της Βόχας ,(στην βενετική περίοδο, της Κορίνθου από τον Ισθμό μέχρι το Ράχιανι) την οποία καλλιέργησαν πλήρως με νέες καλλιέργειες, αμπέλια και στάρια παράλληλα με τους ελαιώνες. Σήμερα 300 χρόνια αργότερα το φράγμα του Ασωπού έχει σταματήσει και η πεδιάδα της Βόχας έχει αρχίσει και ερημοποιείται σε πλήρη αδιαφορία των κρατούντων και ελάχιστο ενδιαφέρον των κατοίκων.

3) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Μέσα από το βιβλίο τελειώνοντας αυτήν την περιήγηση, όπου το βενετικό γεφύρι είναι τοπόσημο της Βόχας, νιώσαμε όλοι όχι μόνο τη δροσερή αύρα της κοιλάδας του Ράχιανι, γεμάτη ευωδίες και αρώματα από τις ροδοδάφνες, τα σμέρτα, τα οπωροφόρα δέντρα, τα κυπαρίσσια, τις ελιές, τα κλήματα, αλλά και την ιστορική αύρα που εκπέμπει το Βενετικό μνημείο και όλος ο τόπος του Ράχιανι.

Χώρος που είναι πλημμυρισμένος και αρωματισμένος από μνήμες, θύμησες, αγώνες, μάχες, γεγονότα μικρά και μεγάλα. Μνήμες της ιστορίας του τόπου που έρχονται από τα χρόνια του Ηρακλή και νωρίτερα. Θύμησες που εμπλουτίζονται από τις περιόδους της Αρχαίας Ελλάδας, της Ρωμαϊκής, της Βυζαντινής, της Α' Τουρκοκρατίας, της Β' Ενετοκρατίας, της Β' Τουρκοκρατίας, των Εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων των Ελλήνων κατά των Τούρκων, της Εθνικής Αντίστασης.

Η σημασία του μηνύματος που εκπέμπει η υδατογέφυρα του Ράχιανι υπάρχει και συνδέεται με την ύπαρξη τη δικιά μας ως αποδέκτες. Δημιουργείται ένα νοητικό γεφύρι που πρέπει να το στηρίξουμε ως άνθρωποι-δέκτες και το οποίο πατάει από τη μία μεριά στο ίδιο το μνημείο και από την άλλη μεριά στη συνείδηση μας.

Αυτή η ιστορική αύρα η οποία είναι η δύναμη της περιοχής της Βόχας και των κατοίκων της, πρέπει να γίνει πηγή ζωής για όλους μας, για να διεκδικήσουμε το μέλλον που μας αξίζει, βασισμένο στη γνώση της πλούσιας ιστορίας του τόπου τούτου, στην αναζήτησή της και στην αξιοποίηση της. Αυτό σημαίνει ότι το αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα της υδατογέφυρας πρέπει να ενταχθεί στην κοινωνία, να είναι επισκέψιμο και να αποτελεί δηλωτικό σήμα των δυνατοτήτων του τόπου και της ευφυΐας των κατοίκων ως εφαρμογή του πνεύματος του τόπου (Genius Loci).

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.