Σεισμός 24ης Φεβρουαρίου 1981 - 44 χρόνια μετά

Εικ.1 Ο Εγκέλαδος βρίσκει το θάνατο
από την Αθηνά. Δια χειρός ζωγράφου
του Λυκούργου, 350 π.Χ. Απούλια
Ν. Ιταλίας. Πηγή: Μουσείο Τάραντος.

1981, Φεβρουάριος 24, Αλκυονίδες Νήσοι (Καλά νησιά).

Στις 24 Φεβρουαρίου, 25 Φεβρουαρίου και 4 Μαρτίου 1981 τρεις σεισμοί μεγέθους 6,7 - 6,4 - 6,4 της κλίμακας Ρίχτερ συνέβησαν στο ανατολικό τμήμα του Κορινθιακού κόλπου. Τα επίκεντρα των δύο μεγάλων σεισμών της 24 Φεβρουαρίου και 4 Μαρτίου εντοπίστηκαν στον Κορινθιακό κόλπο και ειδικότερα στον κόλπο των Αλκυονίδων. Σε σεισμική ακολουθία χιλιάδων σεισμών εντάσσονται και πολλοί άλλοι, οι οποίοι χαρακτηρίζονται από μεγέθη έως 5,2 R. Κυριότεροι από αυτούς είναι:

Ημερομηνία - ώρα - μέγεθος

24/2 - 22.54' - 6,7 R.  κύριος σεισμός

25/2 - 03.58'

25/2 - 04.36' - 6,4 R.  κύριος μετασεισμός

4/3 - 23.58' - 6,4 R.  κύριος σεισμός

5/3 - 08.59' - 6,0  R.  κύριος μετασεισμός

7/3 - 13.55' - 5,7 R.

Με τους σεισμούς αυτούς εκτονώθηκε η περιοχή, λόγω των τάσεων που είχαν συσσωρευτεί, δεδομένου ότι η περιοχή είχε μείνει επί δεκαετίες ανενεργής.

Εικ.2

Κατά τον αείμνηστο καθηγητή Άγγελο Γαλανόπουλο προκύπτει ότι για τους επιφανειακούς σεισμούς, ο σει­σμικός κίνδυνος της περιοχής Κορινθίας σε χρόνο επανάληψης (Τ) είναι αρκετά υψηλός.

Έτσι συμβαίνει σεισμός:

• Μεγέθους Ms = 5,5 R ανά 4 έτη,
• Μεγέθους Ms = 6 R ανά 9 έτη
• Μεγέθους Ms = 6,5 R ανά 43 έτη

Εικ.3 Λουτράκι

Τα αποτελέσματα των σεισμών αυτών ήσαν εντυπωσιακά ως προς τις ζημιές (υλικές και ζωές). Εντυπωσιακά είναι επίσης και τα δευτερογενή φαινόμενα, οι επιφανειακές διαρρήξεις, οι οποίες είναι συνήθως χαρακτηριστικά σεισμών μεγέθους Ms ≃ 6,5 R.

Η ευρύτερη πλειόσειστος περιοχή χαρακτηρίζεται από έντονο μορφολογικό ανάγλυφο με κύριο προσανατολισμό Α-Δ, πολύπλοκη γεωλογική δομή και έντονη νεοτεκτονική διάρρηξη.

Ο Κορινθιακός κόλπος αποτελεί ένα κρίσιμο στοιχείο της περιοχής καθόσον η εξέλιξη του, έχει περάσει διάφορες φάσεις και σήμερα ευρίσκεται σε φάση εφελκυσμού.

Εικ.4

Οι σεισμοί αυτοί συνοδεύτηκαν με εντυπωσιακές διαρρήξεις, οι οποίοι επηρεάστηκαν από τη Λιθολογία της περιοχής και τις προϋπάρχουσες επιφάνειες αδυναμίας.

Οι διαρρήξεις αυτές οριοθετούνται στην ρηξιγενή ζώνη κατά μήκος των Περαχώρα-Πισσίων-Σχίνου-Αλεποχωρίου με γενική διεύθυνση Α-Δ.

Χαρακτηρίζονται από μια μετατόπιση της τάξεως του ενός μέτρου, ενώ το άνοιγμα των χειλέων είναι 0,20 μ. Επίσης εκδηλώθηκαν πολλά δευτερογενή φαινόμενα όπως αποκολλή­σεις και καταπτώσεις βραχωδών μαζών, κατολισθήσεις εδαφικού υλικού, καθιζήσεις χαλα­ρών υλικών και αναδύσεις ή καταδύσεις παρακτίων περιοχών, και ίσως μικρές ρευστοποιήσεις.

Εικ.5 Μαυρολίμνη Σχίνου

Αναφέρονται χαρακτηριστικά καταπτώσεις βράχων μέχρι 100 κ.μ. κατά μήκος κυρίως της ρηξιγενούς ζώνης και κατακόρυφη βύθιση στο παράκτιο τμήμα της επικεντρικής περιοχής (Στραβά, Σχίνος, Μαυρολίμνη) της τάξεως μέχρι 1,0 μ.

Η επέμβαση του κράτους υπήρξε άμεση και ιδιαίτερα επιτυχημένη. Δημιουργήθηκαν οι Υπηρεσίες Αποκατάστασης Σεισμοπλήκτων, οι λεγόμενες Υ.Α.Σ. στις κύριες πόλεις της Κορινθίας: Κόρινθος, Λουτράκι, Κιάτο, Ξυλόκαστρο. Ορίσθηκαν επιτροπές από ντόπιους Μηχανικούς και του Υπουργείου όπου έγιναν σε όλο το Νομό σοβαρές αυτοψίες ζημιών.  Κατετάγησαν τα κτίρια σε τρεις κατηγορίες: Ε.Κ. (κατοικήσιμο) , Ε.Α. (ακατοίκητο), Ε.Ε. (επικινδύνως ετοιμόρροπο).

Εικ.6 Περαχώρα

Τα Ε.Ε. κατεδαφίζονταν από την Υπηρεσία, δανειοδοτούνταν, με πραγματικές τιμές για την εποχή αυτή, για την κατασκευή καινούριων κτιρίων. Οι άλλες δύο κατηγορίες κτιρίων, είχαν τη δυνατότητα να δανειοδοτηθούν από τις τράπεζες μετά από την έκδοση αδείας από τις Υ.Α.Σ. με ευθύνη ιδιωτών μηχανικών, οι οποίοι είχαν και την επίβλεψη της κατασκευής. Το επιτόκιο του δανείου ήταν μηδενικό για το μεγαλύτερο τμήμα αυτού και το υπόλοιπο συμβολικό. Συγχρόνως δίνονταν κίνητρα σε βιομηχανίες, βιοτεχνίες, επαγγελματικά κτίρια και σε πολλές παραγωγικές τάξεις για την ανακατασκευή, επισκευή της υποδομής και του εξοπλισμού των δραστηριοτήτων.

Εικ.7 Λουτράκι

Ξεπεράσθηκαν για την Κορινθία προβλήματα δεκαετιών όσον αφορά τους τίτλους ιδιοκτησίας των πληγέντων. Ο τότε Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης αείμνηστος Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, αλλά και άλλοι αρμόδιοι Υπουργοί παρακολούθησαν το όλο θέμα από πολύ κοντά και έδωσαν τη λύση της αναγνώρισης ιδιοκτησίας μέσω βεβαιώσεων από τους Δήμους και Κοινότητες και με υπεύθυνες δηλώσεις από δύο πολίτες. Ένας ευφυής τρόπος που έδωσε λύση σε ιδιοκτησιακά προβλήματα που ταλάνιζε την κοινωνία επί πολλές δεκαετίες.

Ο ίδιος τρόπος καταγραφής και αναγνώρισης των ιδιοκτησιών, ένα είδος Κτηματολογίου, εφαρμόστηκε από τους Βενετούς στην Πελοπόννησο κατά την κατάληψη της το 1685 μ.Χ. Δύο ένορκες καταθέσεις από δύο μάρτυρες και μία βεβαίωση από την Κοινότητα, που βεβαίωναν τον ιδιοκτήτη του ακινήτου, ήταν τα απαραίτητα στοιχεία που κατέθετε ο κάθε ενδιαφερόμενος και αναγνωριζόταν ως ιδιοκτήτης του ακινήτου από τις Βενετικές Αρχές.

Εικ.8 Βραχάτι

Τελικά για τις σεισμόπληκτες περιοχές, Κορινθία, Βοιωτία και Αττική ο σεισμός αποδείχθηκε "σωσμός", όπως εύστοχα λέει ο λαός μας, με την ανάπτυξη που προέκυψε μετά τους σεισμούς.

Σε πολλές ιστορικές περιόδους επαναλαμβάνεται αυτή η ρήση "ο σεισμός είναι σωσμός". Η Κόρινθος του 77 μ.Χ. από "πόλη της πέτρας" εξελίχθηκε σε "πόλη του μαρμάρου", μετά από τους καταστροφικούς σεισμούς του 77-79 μ.Χ. και τη μεγάλη και συνεχή βοήθεια του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Βεσπασιανού.

Γενικά, όσο περισσότερο γνωρίζουμε τη σεισμική ιστορία μιας περιοχής τόσο δυνάμεθα καλύτερα να εκτιμήσουμε επαναλήψεις σεισμικής δράσεως, χρονική κατανομή σεισμών, να διατυπώσουμε θεωρίες για τα χαρακτηριστικά της σεισμικής δραστηριότητας και να κατανοήσουμε την επίδραση της στο ανθρώπινο περιβάλλον.

Εικ.9 Κιάτο

Ο καταστροφικός σεισμός 6,7R με επίκεντρο στα νησιά Αλκυονίδες του Κορινθιακού κόλπου, με 20 θύματα έδωσε στους μηχανικούς νέα στοιχεία για τη συμπεριφορά των κτηρίων και λίγο αργότερα  τέθηκε σε ισχύ ο Ελληνικός Αντισεισμικός Κανονισμός του 1985. Το επόμενο βήμα αποτελεί η σύνταξη του Νέου Ελληνικού Αντισεισμικού Κανονισμού (ΝΕΑΚ) το 1992 λαμβάνοντας υπ' όψη και τις μέχρι τότε διεθνείς εξελίξεις. Ο σεισμός της Πάρνηθας, στις 7-9-1999, προκάλεσε την αναθεώρηση του ΝΕΑΚ  ώστε να γίνει πλήρως συμβατός με τους Ευρωκώδικες EC7 και EC8 . Η αναθεωρημένη μορφή του ΝΕΑΚ είναι γνωστή ως ΕΑΚ 2000. Οι κύριοι στόχοι του ΕΑΚ 2000, ενός από τους καλύτερους Αντισεισμικούς Κανονισμούς  παγκοσμίως, είναι:

• η προστασία της ανθρώπινης ζωής στην περίπτωση υψηλών εντάσεων,
• ο περιορισμός ή και η αποφυγή των οικονομικών απωλειών στην περίπτωση των μετρίων εντάσεων,
• η διασφάλιση μιας ελάχιστης στάθμης λειτουργιών των έργων.

Συγχρόνως ο Κανονισμός αυτός ισχύει παράλληλα με τους Ευρωκώδικες, με τους Κανονισμούς σχεδιασμού δομημάτων με συγκεκριμένο υλικό (σκυρόδεμα, τοιχοποιία, χάλυβας, ξύλο κ.λ.π.) και με τους λεπτομερέστατους πρακτικούς κανόνες διαστασιολόγησης για σεισμική καταπόνηση. 

Εικ.10 Παλαιοσεισμοί στις Βαμβακιές περιοχής Σχίνου. Πηγή: Pantosti et all, 1996.

Η αυξημένη εμπειρία και συσσωρευμένη γνώση λόγω συνεχούς σεισμικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με την πρωτοπορία στην έρευνα η οποία παράγεται από αφοσιωμένους επιστήμονες  σε όλα τα επιστημονικά ιδρύματα και εργαστήρια στη χώρα μας  έχει επιφέρει την παγκόσμια αναγνώριση για την ποιότητα και ασφάλεια των κατασκευών.

Πρέπει να ακολουθούνται πιστά οι κανονισμοί και πρέπει πάντοτε να έχουμε στο μυαλό μας αυτό που διατύπωσε εύστοχα ο αείμνηστος καθηγητής Ε.Μ.Π. Α. Ρουσόπουλος:

Ἡ Γῆ, μικρά σφαῖρα πλανωμένη εἰς χῶρον καί χρόνον, ἀσήμαντος σχεδόν μονάς τοῦ ἀπείρου Σύμπαντος, εἶναι ἐν τούτοις ἡ ἰδική μας καί μόνη γῆ δι' ἡμᾶς ἀφοῦ - ἀκόμη τουλάχιστον - δέν ἔχομεν ἄλλην. Ἐπ' αὐτῆς ἀναβλέπομεν, κινούμεθα καί νοοῦμεν, ὀλίγα καί ἐπ' ὀλίγον διάστημα. Ἐπ' αὐτῆς θεμελιοῦμεν τά μικρά ἔργα μας καί ἀπ' αὐτῆς ἐνίοτε τά θαυμάζομεν ἤ τά καταρώμεθα - ἀκόμη μικρότεροι καί ἀσημαντότεροι ἡμεῖς. Δέν γνωρίζομεν ἐάν καί πῶς τό Σύμπαν ὑπενθυμίζει εἰς τήν Γῆν τήν μικρότητά της. Γνωρίζομεν ὅμως πῶς ἡ Γῆ μας ὑπενθυμίζει τήν ἰδικήν μας μικρότητα· ἐλαφρά νεῦσις τοῦ φλοιοῦ της κατακρημνίζει ἀρκετά συχνά ὅ,τι μετά κόπον ἡγείρομεν.

Εικ.11 Πρόταση του καθηγητή Robin Rhodes για την αντισεισμική κατασκευή της τοιχοποιίας του "Πρωτοναού" του Απόλλωνος της Αρχαίας Κορίνθου. Πηγή: Αρχιτέκτων R. Rhodes. Επεξεργασία: Απόστολος Παπαφωτίου.

Συμπέρασμα

Οι συνεχείς σεισμικές δονήσεις σε ολόκληρη την Ελλάδα επιβάλλουν πλέον την ενίσχυση των υπαρχόντων κτισμάτων, τα οποία έχουν κατασκευασθεί πριν την ισχύ του αντισεισμικού κανονισμού της χώρας (1985). Αυτό θα μπορεί να γίνει εφαρμόζοντας ένα πρόγραμμα αντίστοιχο του "Εξοικονομώ" το οποία θα επιδοτείται με δυνατότητα λήψης δανείου από τις τράπεζες με μειωμένο επιτόκιο. Η πολιτική της ενίσχυσης των υπαρχόντων δομημάτων στην Ελλάδα κρίνεται απαραίτητη και αναγκαία και επιβάλλεται να υλοποιηθεί το συντομότερο δυνατόν για να περιορίσουμε τις πιθανές βλάβες στα κτίσματα από σεισμούς και τις αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία και στην εθνική οικονομία.

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.

Γιατί ο κ. Τασούλας δεν πρέπει να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας

 

Τασούλας - Μητσοτάκης. Πηγή www.bankingnews.gr

Καθημερινά προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις και βάσιμες υποψίες, οι οποίες με το πέρασμα του χρόνου αρχίζουν και γίνονται βεβαιότητες, για το ρόλο του κ. Πρωθυπουργού και της ομάδας του στο δυστύχημα των Τεμπών, όπου 57 νέοι άνθρωποι βρήκαν φρικτό θάνατο από τη μετωπική σύγκρουση των δύο τραίνων, οι περισσότεροι από αυτούς εξαερώθηκαν από την έκρηξη του εύφλεκτου και τοξικού αερίου που μετάφερε παρανόμως η εμπορική αμαξοστοιχία. Φαίνεται ότι η μεταφορά αυτού του αδήλωτου υλικού εντάσσεται στο λαθρεμπόριο των χημικών, το οποίο γίνεται σε μεγάλη κλίμακα στη Βόρεια Ελλάδα, εξυπηρετώντας οικονομικά συμφέροντα.

Εδώ και δύο χρόνια και αμέσως μετά το δυστύχημα πραγματοποιείται συνεχής και μεθοδευμένη συγκάλυψη των συνθηκών του δυστυχήματος βάσει σχεδίου για την απόκρυψη και καταστροφή των τεκμηρίων του συμβάντος. Μεταξύ των πολλών που έχουν λάβει μέρος στη συγκάλυψη είναι και ο υποψήφιος Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Τασούλας, προσωπική και μικροκομματική επιλογή του κ. Μητσοτάκη. Δεν θα αναφερθούμε στο ότι ο κ. Τασούλας δεν υπηρέτησε τον ρόλο του Προέδρου της Βουλής με όρους συναίνεσης αλλά ως κομματάρχης και ως υφυπουργός του κ. Μητσοτάκη. Ούτε ακόμη στη γενικότερη στάση του, ούτε στα βάρη που μεταφέρει από το παρελθόν, ούτε στο ρόλο του στο σκάνδαλο για τις παράνομες παρακολουθήσεις. Ούτε ότι θα μπορούσε λόγω της θέσης του να περιορίσει την υποβάθμιση των θεσμών.

Θα αναφερθούμε στον ρόλο του για τη συγκάλυψη του εγκλήματος των Τεμπών όπου επί πολλούς μήνες κρατούσε τη δικογραφία της Ευρωπαίας Εισαγγελέως για τη σύμβαση 717 και τη δικογραφία των Τεμπών «μπαζωμένες» στα συρτάρια του και δεν την έδωσε αμέσως στα μέλη της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής. Ακόμη, κρατάει τις μηνύσεις που αναφέρονται στις ευθύνες του Υπουργείου Μεταφορών και δύο δικογραφίες κατά μελών της Κυβέρνησης. Ο κ. Τασούλας, ως συντελεστής και αυτός της πολιτικής κατρακύλας, εκμεταλλεύτηκε την υψηλή θέση που κατείχε για να επιβραδύνει την εξέλιξη της έρευνας, αποτελώντας φραγμό στην αποκάλυψη της αλήθειας.

Η εκλογή του κ. Τασούλα ως Προέδρου την Δημοκρατίας θα στείλει το μήνυμα ότι όποιος συμμετείχε στη συγκάλυψη για τα Τέμπη αναβαθμίζεται. Ως εκ τούτου δεν πρέπει να γίνει αποδεκτός και να εκλεγεί. Σε μία εποχή ιδιαίτερα κρίσιμη για την πατρίδα μας, όπου εμείς οι Έλληνες επιβάλλεται να είμαστε ενωμένοι, με κοινούς στόχους, για να αντιμετωπίσουμε τις κοσμογονικές, παγκόσμιες αλλαγές που έρχονται, προορίζεται ένα πρόσωπο από τον κ. Μητσοτάκη ως πρώτος πολίτης της Χώρας, ένα «καμένο» πρόσωπο που έχει καεί πριν ακόμη εκλεγεί και έχει απορριφτεί από την κοινωνία κατά το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού. Και ας σκεφθούμε ποιος θα είναι ο ρόλος του εάν από τη δικαστική έρευνα προκύψουν ευθύνες και για την ανώτατη πολιτική εξουσία, πως θα συμπεριφερθεί σε αυτούς που τον πρότειναν και τον ψήφισαν ή ακόμη εάν θα αποτελέσει η θέση του και ο ίδιος πηγή ανωμαλίας και διχασμού, η οποία θα συνοδεύει την πατρίδα μας σε ολόκληρη τη θητεία του. Η προηγούμενη στάση κατά τη θητεία του στο αξίωμα του Προέδρου της Βουλής στην οποία υπηρέτησε:

το ψέμα αντί την αλήθεια,

τη συγκάλυψη αντί τη διαφάνεια,

την ατίμωση αντί τον σεβασμό στους αδικοχαμένους νέους,

το σκοτάδι αντί το φώς,

την άρνηση αντί την κατάφαση,

μας βεβαιώνει ότι τα ίδια θα υπηρετεί και από τη νέα του θέση εάν θα εκλεγεί.

Το ανώτατο θεσμικό αξίωμα απαιτεί

Πρόσωπα τα οποία αποπνέουν σεβασμό και κύρος,

Πρόσωπα με υψηλή ηθική και αίσθημα δικαίου,

Πρόσωπα που ενώνουν και δεν χωρίζουν τον λαό.

Πρόσωπα που δεν μπολιάζουν με τοξικότητα τον Θεσμό.

Κινδυνεύουμε ως χώρα να αποκτήσουμε ένα πρόεδρο «ελλιπή», χωρίς εκτόπισμα, με προσωπικά βάρη και όχι έναν υπερασπιστή του κράτους Δικαίου. Έναν άνθρωπο που ήδη έχει «καεί» πριν ακόμη αναλάβει και έχει διχάσει την κοινωνία με τη συμπεριφορά του. Έναν άνθρωπο μειωμένου κύρους στο εσωτερικό της χώρας, τον οποίον έτσι θα τον δεχθούν και στο εξωτερικό.

Καλούνται οι βουλευτές του ελληνικού κοινοβουλίου να απορρίψουν την υποψηφιότητα του, να ξεφύγουν από τον κομματικό ραγιαδισμό της ψήφισης οτιδήποτε εξυπηρετεί το προσωπικό συμφέρον του κ. Μητσοτάκη, να σταματήσουν την υποβάθμιση του Κοινοβουλίου και να προτείνουν ένα πρόσωπο δοκιμασμένα Ηθικό, Πνευματικό και Δίκαιο έτσι ώστε να δύναται να ανταπεξέλθει στα πολλά, δύσκολα και επικίνδυνα θέματα που είναι μπροστά μας.

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.