Το Ιστολόγιο του Δρ. Αποστόλου Ευαγ. Παπαφωτίου

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

«Καὶ σύμπασαν δέ τήν οἰκίαν ἐπέδειξα αὐτῇ ὁτι χειμῶνος μεν ευήλιος ἐστὶ, τοῡ δέ θέρους εὐσκιος…»

Ξενοφώντος Οικονομικός IX, §4

Η Αρχιτεκτονική στη χώρα μας κινείται μέσα στο σταθερό δυϊσμό της Παράδοσης και της Ανανέωσης. Το νέο πάντοτε θα παλιώνει και είτε θα αφήσει κατάλοιπα είτε θα εξαφανιστεί.
Σ’ όλες τις περιπτώσεις θα εμφανίζεται κάτι νέο, κάτι καινούργιο. Συνήθως αυτό θα προκύπτει από τη σύνθεση παλαιότερων υπαρχόντων.
Από την οικοδομική του παρελθόντος, καταδεικνύονται βασικές αλήθειες, μέσω των οποίων επιτυγχάνεται και εξασφαλίζεται η κατασκευαστική γνώση και αγωγή. Έτσι τα ιστορικά στοιχεία, κριτήρια και χαρακτηριστικά των μεγάλων χρονικών περιόδων, των σταθμών και των αλλαγών στην οικοδομική πορεία, όλα εκείνα τα οποία υπηρετούν την Αρχιτεκτονική τέχνη υψηλής εκφράσεως, είναι απαραίτητα και αποτελούν το υπόβαθρο για τις νέες εξελίξεις.
Στη Χαλκιδική έχει διασωθεί καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη περιοχή της Ελλάδας, ένας οικισμός κλασικής εποχής. Αυτός κτίσθηκε με το Ιπποδάμειο σύστημα. Δρόμοι οι οποίοι τέμνονται κάθετα δημιουργούν ίσες οικιστικές νησίδες. Σε κάθε νησίδα ήταν κτισμένα δυο (2) σειρές από πέντε (5) σπίτια η κάθε σειρά.
Από εκεί αντλούμε πολλά στοιχεία για τη θέση του σπιτιού στο χώρο, τον προσανατολισμό του, τα υλικά, και άλλα στοιχεία. Πολλά στοιχεία βιοκλιματικού χαρακτήρα παίρνουμε και από την ελληνική παραδοσιακή αρχιτεκτονική.
Έτσι η Βιοκλιματική Αρχιτεκτονική σχεδιάζει το μέλλον με ρίζες οι οποίες βρίσκονται στο παρελθόν.
Είναι λοιπόν ο βιοκλιματικός σχεδιασμός ο αρχιτεκτονικός και πολεοδομικός σχεδιασμός κτιρίων και οικιστικών συνόλων, ο οποίος επιδιώκει την προσαρμογή του μεμονωμένου κτιρίου ή του οικιστικού συνόλου στο τοπικό κλίμα και στο φυσικό περιβάλλον. Συγχρόνως εκμεταλλεύεται και αξιοποιεί περιβαλλοντικές παραμέτρους ώστε να ελαχιστοποιεί την κατανάλωση συμβατικής ενέργειας, καθιστώντας τις ενεργειακές ανάγκες μικρές.
Ειδικότερα ο συνδυασμός της παραδοσιακής Αρχιτεκτονικής με σύγχρονα υλικά και μεθόδους, δημιουργούν βιοκλιματικές κατοικίες. Αυτές συνεισφέρουν πολύ στην προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος γενικότερα, είναι δε συγχρόνως και οικονομικές κατασκευές.
Σε τελική ανάλυση είτε χρησιμοποιήσουμε σ’ ένα Βιοκλιματικό κτίριο απλά συστήματα και τεχνολογίες απλές, είτε σύνθετες, η εξοικονόμηση ενέργειας που επιτυγχάνεται το καθιστά περισσότερο οικονομικό από συμβατικές κατασκευές.
Το Βιοκλιματικό κτίριο είναι ένα κτίριο χαμηλής ενεργειακής κατανάλωσης.
Πρέπει όμως να συνοδεύεται από αντίστοιχη ενεργειακή μελέτη.
Αυτή εξετάζει συνολικά τις απαιτούμενες ενεργειακές ανάγκες των κτιρίων για θέρμανση, ψύξη, αερισμό, φωτισμό, ζεστό νερό χρήσης. Υποδεικνύει τις βέλτιστες λύσεις για την εξασφάλιση των συνθηκών μέσω τεχνικών και συστημάτων ορθολογικής χρήσης και εξοικονόμησης ενέργειας ή μέσω της χρήσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.



Συγχρόνως στο Βιοκλιματικό κτίριο εφαρμόζονται οι εξής παράμετροι - προϋποθέσεις:

1. Να σχεδιάζεται σωστά, με ιδιαίτερη προσοχή στα ανοίγματα, παράθυρα, πόρτες, φεγγίτες.

2. Να τοποθετείται σωστά στο οικόπεδο, με κατάλληλο προσανατολισμό σε σχέση με τον ήλιο, αλλά και με τους επικρατούντες ανέμους.

3. Η εσωτερική διαρρύθμιση των χώρων να είναι λειτουργική.

4. Να επιλέγονται τα κατάλληλα υλικά χωρίς σπατάλη αυτών και σε συνδυασμό με την καλή μόνωση του εξωτερικού κελύφους του κτιρίου.

5. Να εξασφαλίζεται ο αερισμός και η σκίαση του κτιρίου.


Πέρα από αυτά επιβάλλεται να γίνεται αειφόρος διαχείριση ή διαμόρφωση του αστικού τοπίου με άμεσες επεμβάσεις στους ελεύθερους χώρους των κτιρίων. Έτσι επιτυγχάνεται βελτίωση του μικροκλίματος, εξυγίανση του αέρα στο επίπεδο των κτιρίων και δημιουργία αισθητικών μορφών και συνθέσεων.
Ακόμη, άμεση επέμβαση είναι η φύτευση των εξωτερικών χώρων, η χρήση νερού, η τοποθέτηση “ψυχρών” δαπέδων στον περιβάλλοντα χώρο. Όλα αυτά συμβάλλουν στη μείωση της θερμοκρασίας του κτιρίου κατά τους θερινούς μήνες. Τα εξωτερικά δένδρα καλό είναι να είναι φυλλοβόλα. Αυτά προσφέρουν το καλοκαίρι σκίαση, ενώ το χειμώνα επιτρέπουν στις ακτίνες του ηλίου να ζεσταίνουν το κτίριο.
Αυτές είναι λίγες από τις αντιλήψεις που πρέπει να κυριαρχούν στον σχεδιασμό των κτιρίων. Η οικολογική ή αειφόρος δόμηση γενικότερα και τα “πράσινα” κτίρια ειδικότερα, είναι προϊόντα τεχνολογικής εξέλιξης τα οποία καλύπτον απαιτήσεις για νέα ποιότητα ζωής. Καλύπτουν τις ανάγκες των χρηστών, εξασφαλίζοντας την υγεία των ενοίκων μειώνοντας στο ελάχιστο τις επιπτώσεις στο περιβάλλον και στα οικοσυστήματα.
Οι αντιλήψεις και οι οδηγίες αυτές πρέπει να περιέχονται σ’ ένα περιβαλλοντικό οδηγό που θα εκδίδεται σε ετήσια βάση με ανανεωμένες απόψεις. Σε αυτό θα περιέχονται οδηγίες για ορθολογική χρήση της ενέργειας, σωστή πολεοδόμηση, αξιολόγηση των υλικών, και άλλα.




Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.