Από το Αιγαίο Πέλαγος στο Turkaegean και σήμερα στη Θάλασσα των Νήσων...

Και μόνο η αλλαγή της ελληνικής ονομασίας του Αιγαίου Πελάγους με τεράστιο ιστορικό φορτίο στην "απρόσωπη" ονομασία "Θάλασσα των Νήσων" της "Γαλάζιας πατρίδας", χωρίς ιστορική συνέχεια ορίζει και καθορίζει τους στόχους που έχουν οι συνομιλητές Τούρκοι του κ. Μητσοτάκη και της παρέας του. 

Κύριος στόχος να σβηστούν οι μνήμες (Damnatio memoriae = καταδίκη της μνήμης) και να επιτευχθεί η αποσύνδεση του Ελληνικού Αιγαίου Πελάγους με την ιστορία μέσω της οποίας πιστοποιείται και βεβαιώνεται διαχρονικά η Ελληνικότητα του. Έχουν πλέον τις εμπειρίες των Εκκλησιών της Αγίας Σοφίας και της Μονής Χώρας που μετατράπηκαν σε τζαμιά, όπως και τη γνώση που προκύπτει  από τη διδασκαλία της Γαλάζιας πατρίδας που διδάσκονται ήδη στα σχολεία τους εφαρμόζοντας ένα εκπαιδευτικό μοντέλο που έχει σαφή προσανατολισμό στην κατάληψη ελληνικού χώρου. Όλοι θα μαθαίνουν πλέον για την αρχαία Τουρκία (!!!) χωρίς να αναφέρεται ο Ελληνισμός των 4000 χρόνων στα σημερινά εδάφη της Τουρκίας.

Εικ.1 Πηγή www.onisilos.gr

Στα ανωτέρω πρέπει να προστεθούν οι συνεχείς προκλήσεις εκ μέρους της Τουρκίας που είναι μεγάλες και καταιγιστικές όπως περισσότερες από 1.500 παραβιάσεις των ελληνικών εθνικών χωρικών υδάτων μέσα στο 2024, ως και τον Αύγουστο και χιλιάδες παράνομες αποβάσεις στα νησιά του Αιγαίου αλλογενούς πληθυσμού από Τούρκους διακινητές.

Τα αποτελέσματα της προσωπικής, της κρυφής και της μυστικής διπλωματίας του Έλληνα Πρωθυπουργού κ. Μητσοτάκη γίνονται σιγά-σιγά γνωστά από τις ανακοινώσεις του Τούρκου Προέδρου κ. Ερντογάν, από τις τουρκικές εφημερίδες για το τι θα συζητηθεί στη συνάντηση Μητσοτάκη - Ερντογάν, οι οποίες εφημερίδες δηλώνουν προκλητικά τη χαρά τους για τις επιτυχίες που θα επιτευχθούν για τη χώρα τους και από τις δράσεις και ενέργειες του Έλληνα Πρωθυπουργού που πλέον δεν μπορούν να κρυφτούν.

Από αυτές προκύπτει και είναι πλέον ορατό σε όλους ότι:

1. Η Ελλάδα χάνει εθνική κυριαρχία δια χειρός του κ. Μητσοτάκη και της παρέας του.
2. Η Τουρκία κερδίζει εθνική κυριαρχία δια χειρός του κ. Ερντογάν.

Τούτο φαίνεται από πολλούς τρόπους:

1) Όταν σε επαινούν οι εχθροί σου κάτι δεν κάνεις καλά!

Δεν γίνεται κατανοητό ποιας χώρας τα συμφέροντα υπηρετεί και εξασφαλίζει ο κ. Μητσοτάκης και η ομάδα του. Γεγονός είναι ότι εξασφάλισε και κέρδισε τον έπαινο - ανακοίνωση του Τουρκικού Υπουργείου Άμυνας για τη συμπεριφορά της κυβέρνησης στο θέμα της Κάσου.

Εικ.2 Πηγή www.newsbreak.gr

2) Θαλάσσια πάρκα 

Αφού αδιαφορήσαμε συνειδητά για τη δημιουργία μεγάλου πάρκου στο Αιγαίο μελετάται η δημιουργία μικρών πάρκων μέσα στο πλάτος των χωρικών υδάτων των 6 μιλίων και ο υπόλοιπος χώρος αφήνεται στη διάθεση των Τούρκων. 

3) Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός

Η οδηγία απαιτεί από τα παράκτια κράτη μέλη της ΕΕ να καταρτίσουν θαλάσσια χωροταξικά σχέδια το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2021 και να κοινοποιήσουν τα εν λόγω σχέδια στην Επιτροπή και στα άλλα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη εντός τριών μηνών από τη δημοσίευσή τους. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη εκπονήσει και υποβάλει τα θαλάσσια χωροταξικά της σχέδια στην Επιτροπή: Η Επιτροπή παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (21/12/2023) επειδή δεν κατάρτισε ούτε κοινοποίησε τα θαλάσσια χωροταξικά της σχέδια. Προτιμά ο κ. Μητσοτάκης, εφαρμόζοντας κρυφές συμφωνίες και με μία επιλήψιμη κυβερνητική απάθεια και μακαριότητα να πληρώνει η Ελλάδα πρόστιμο παρά να δηλώσει την εθνική επικράτεια για να μην κακοκαρδίσει τους Τούρκους που ήδη αλωνίζουν σε όλη την επικράτεια της πατρίδας μας και να δημιουργήσει γκρι ζώνες.

4) Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου - Ελλάδος και Ε.Ε.

Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου - Ελλάδος και Ε.Ε., προσκρούει στην τουρκολιβυκή ΑΟΖ που έχει επιβάλει ο Ερντογάν, όπως φάνηκε στην Κάσο. Η διπλωματική περιθωριοποίηση Μητσοτάκη είναι εντυπωσιακή. Υποχρεώνει την Ελλάδα και την Κύπρο στην πληρωμή λύτρων για έργα στον τόπο μας. Και τελικά το ιταλικό ερευνητικό σκάφος ζήτησε άδεια από την Αττάλεια (Τουρκία) για έρευνα στην Ελληνική ΑΟΖ.

Αδυνατεί να επιβάλει στην Τουρκία ένα έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και το σεβασμό της ελληνικής ΑΟΖ.

Εικ.3 Η Βραχονησίδα Ζουράφα Πηγή www.sophia-ntrekou.gr

5) Διχοτόμηση της Κύπρου και άλλα πολλά

Ο Τούρκος πρόεδρος ανέβηκε στο βήμα του ΟΗΕ και είπε όσα ήθελε να πει, απαίτησε διχοτόμηση της Κύπρου και ζήτησε την αναγνώριση του ψευδοκράτους που αποτελεί προϊόν της παράνομης στρατιωτικής εισβολής και κατοχής. Επανέλαβε τις θέσεις του για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο με κάποιες νέες περίεργες προσθήκες. Ο δε πρωθυπουργός της Ελλάδος ως ηγέτης του μέλλοντος και αφού ζήτησε παγκόσμια διακυβέρνηση, απάντησε, αγγίζοντας τη σφαίρα του υπερβατικού, ότι «το παγκόσμιο συμφέρον διαπερνά το μεμονωμένο συμφέρον των κρατών». Φαίνεται ότι στο νου του κ. Πρωθυπουργού είναι η σκέψη ότι κρίσιμα εθνικά ζητήματα υποτάσσονται και επιλύονται στη βάση όχι του εθνικού συμφέροντος αλλά της διεθνούς τάξης η οποία μπορεί ασφαλώς και να καταστρατηγεί την εθνική κυριαρχία.

6) Στο σπίτι της Τουρκίας στη Νέα Υόρκη

Κατά την 6η συνάντηση των Μητσοτάκη και Ερντογάν στο σπίτι της Τουρκίας (!!!) στη Νέα Υόρκη στις 20 Σεπτεμβρίου 2024, παρουσιάστηκε η εικόνα μιας ασπόνδυλης χώρας χωρίς εθνικό σχεδιασμό να σύρεται από τις επιδιώξεις του Τούρκου πρωθυπουργού και χωρίς να δίνει απάντηση στα ψεύδη του και έτοιμη για έμπρακτες υποχωρήσεις. Η επίσκεψη του κ. Μητσοτάκη στο  σπίτι της Τουρκίας (!!!) δεν είχε μόνο συμβολική σημασία υπέρ των Τούρκων αλλά και ουσιαστική καθόσον αποτελεί πράξη αποδοχής του πιο ισχυρού και αντικατοπτρίζει την αυξημένη ισχύ της Τουρκίας και τη μειούμενη της Ελλάδος. Είχε προηγηθεί την προηγούμενη ημέρα πάλι στο πολυώροφο σπίτι της Τουρκίας μυστική συνάντηση μεταξύ του Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και του Τούρκου ομολόγου του Χακάν Φιντάν στο πλαίσιο της κρυφής (δεν είχε ανακοινωθεί) διπλωματίας της κυβέρνησης, που αποδεικνύει τους φόβους για τετελεσμένα στα Ελληνοτουρκικά και συμφωνίες κάτω από το τραπέζι σε καίρια διμερή ζητήματα.

Εικ.4 Πηγή nealesvou.gr

7) Τζιχάτ Γιαϊτζί - Γαλάζια Πατρίδα

Λίγες ώρες πριν την συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Τούρκο πρόεδρο στη Νέα Υόρκη ο αρχιτέκτονας του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου και της «Γαλάζιας Πατρίδας», ο Τζιχάτ Γιαϊτζί, προέβη σε αδιανόητη προκλητική κίνηση, στήνοντας «νέα Ίμια», στη μικρονησίδα Ζουράφα ανατολικά της Σαμοθράκης. Και δικαιολόγησε  την κίνηση του λέγοντας:

«Για να μη δώσει η σιωπή μας φωνή στους Έλληνες, βρισκόμαστε σήμερα, 22 Σεπτεμβρίου 2024, στην 101η επέτειο της απελευθέρωσης της Ίμβρου από την ελληνική κατοχή, στο νησί Ζουράφα, που είναι ένας βράχος της Ίμβρου!»

Ο κ. Μητσοτάκης και η παρέα του έκανε γκρι την μικρονησίδα για να διεκδικείται εύκολα οποτεδήποτε χρειαστεί από την Τουρκία.

8) Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον τουρισμό και Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων

Το άρθρο 121 παρ. 3 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS) περιγράφει ότι «οι βράχοι οι οποίοι δεν μπορούν να συντηρήσουν ανθρώπινη διαβίωση ή δική τους οικονομική ζωή, δεν θα έχουν αποκλειστική οικονομική ζώνη ή υφαλοκρηπίδα».

Το Μαξίμου που θέλει να «ακρωτηριάσει» το Αρχιπέλαγος με το νομοσχέδιο του Υπουργείου Ενεργείας  που ορίζει το Ειδικό Χωροταξικό Σχέδιο για τον τουρισμό, το οποίο ήδη ευρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση.

Εικ.5 Πηγή www.newmoney.gr

Αποτελεί μειοδοσία το γεγονός ότι προετοιμάζεται νόμος του ελληνικού Κράτους ο οποίος απαγορεύει την τουριστική ανάπτυξη σε μια ολόκληρη κατηγορία νήσων (Ομάδας ΙΙΙ), μικρονησίδων και βραχονησίδων, καθιστώντας αυτές έτσι «γκρίζες». Τούτο σημαίνει ότι οποτεδήποτε γίνουν διαπραγματεύσεις για οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και εν γένει στο ελληνικό αρχιπέλαγος, θα ευρεθεί η Τουρκία σε πλεονεκτική θέση, καθώς θα υπάρχει ελληνικός νόμος, ο οποίος θα δικαιώνει την απαίτησή της, να μην έχουν τα νησιά δικαίωμα σε ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Η Ελλάδα στη δεδομένη στιγμή «τραβιέται» αυτοβούλως, δυτικά, όσο μπορεί «προς τα μέσα» από τα θαλάσσια σύνορα μας με την Τουρκία με δυσμενέστατες συνέπειες στην επήρεια ΑΟΖ που προσφέρουν στην Ελλάδα οι μικρονησίδες της στο Αιγαίο.

Με το ίδιο νομοσχέδιο (!!!) αλλάζει ο ορισμός της βραχονησίδας κατά το άρθρο 121 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας που έχει κυρώσει η Ελληνική Δημοκρατία και θεωρεί πλέον ότι οι βραχονησίδες εξ ορισμού δεν διαθέτουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα!

Εικ.6 Tο Σπίτι της Τουρκίας στη Νέα Υόρκη. Πηγή www.tanea.gr

9) Τουρκικές Μηχανότρατες στα Ελληνικά Χωρικά Ύδατα

Η Τουρκία απειλεί στρατιωτικά την Ελλάδα, αλλά ήδη την έχει «κατακτήσει» σε αρκετούς τομείς της οικονομίας. Αναφέρουμε ένα μόνο τομέα που παρουσιάζεται στην πράξη η ακράτητη τουρκική επεκτατικότητα.

Διαρκής προσβολή των ελληνικών εθνικών Χωρικών Υδάτων από τουρκικά ψαροκάικα, από την Αλεξανδρούπολη ως το νότιο Αιγαίο και Καστελόριζο.

Οι Τούρκοι έβαλαν σε εφαρμογή με εντολή Ερντογάν το σχέδιο τους να αλωνίζουν και να κανιβαλίζουν στο Αιγαίο

Οι Τούρκοι ψαράδες υλοποιούν εντολές της Τουρκικής πολιτικής ηγεσίας η οποία αμφισβητεί συλλήβδην το status στο Αιγαίο. 

Έχουμε σχεδόν καθημερινά εισβολή των Τουρκικών Μηχανοτρατών στα Ελληνικά Χωρικά Ύδατα που ψαρεύοντας φθάνουν σε απόσταση 300-400 μέτρα , μια πρακτική που έχει γίνει καθεστώς με ότι αυτό σημαίνει για τα Εθνικά συμφέροντα της χώρας με πολλές παρενέργειες. Διερωτάται κάποιος τι θα συμβεί εάν ένα Ελληνικό ψαράδικο παραβιάσει τα χωρικά ύδατα της Τουρκίας.  Αμέσως θα τον συλλάβουν και θα εξαφανιστεί, το δε καΐκι του θα δημευθεί.

Αυτό είναι το ανοικτό παράθυρο του κ. Γεραπετρίτη, το οποίο ανοίγει για τους Τούρκους. Είναι έτοιμοι να  μπουν από το παράθυρο που ανοίγει η ομάδα του κ.Μητσοτάκη  και να καταπιούν την χώρα.

Μία είναι η απάντηση που πρέπει να  έχουμε πάντοτε στο νου μας και να δίδεται στους Τούρκους αυτή που έγραψε ο Ιωάννης Καποδίστριας και αποτελεί την παντοτινή απάντηση σε κάθε σημερινό θιασώτη εκχώρησης ελληνικών εθνικών δικαιωμάτων στην Τουρκία:

«Το να ελπίζουμε να επαναφέρουμε τους Τούρκους σε ένα σύστημα ανθρώπινης και λογικής συμπεριφοράς μέσω διαπραγματεύσεων σημαίνει προσβολή της εμπειρίας αιώνων και αποκήρυξη της μαρτυρίας της δικής μας εμπειρίας. Είναι μόνον δια της ισχύος των όπλων που μπορούμε, εφόσον υπάρχει χρόνος ακόμη, να φέρουμε ειρήνευση στην Ανατολή…»

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.

Η δουλικότητα της εξουσίας ή Η εξουσία της δουλικότητας

 Η δουλικότητα της εξουσίας

ή

Η εξουσία της δουλικότητας

Πηγή: x.com

Και μόνο από αυτές τις δύο φωτογραφίες κάθε σκεπτόμενος άνθρωπος μπορεί να καταλάβει την εξωτερική πολιτική της Ελλάδος που υλοποιείται από τον κ. Μητσοτάκη και την ολιγάριθμη παρέα του, προς τα πού κινείται η χώρα και ποιο θα είναι το μέλλον της.

Η πρώτη φωτογραφία δείχνει ένα προσκύνημα του υπουργού των Εξωτερικών κ. Γεραπετρίτη στον κ. Ερντογάν κατά την επίσκεψη του τελευταίου στην Αθήνα. Από τη στάση του σώματος και τα χέρια βεβαιώνεται ότι δεν είναι μία ευγενική χειρονομία, ένας Tipo di cortesia αλλά κάτι βαθύτερο μία υποταγή, μία αναγνώριση του ισχυρότερου.

Η δεύτερη φωτογραφία δείχνει τον χαιρετισμό ενός Έλληνα στρατηγού στην τουρκική πρεσβεία κατά την ημέρα του εορτασμού των ενόπλων δυνάμεων της Τουρκίας στις 5 Σεπτεμβρίου 2024, λίγες μέρες πριν τις 9 Σεπτεμβρίου, τη  θλιβερή επέτειο της Μικρασιατικής Καταστροφής του 1922. Με την παρουσία του ο στρατηγός τίμησε τις Ένοπλες Δυνάμεις της Τουρκίας, που διεκδικούν ελληνικό έδαφος, που διεκδικούν την Ελλάδα και απαιτούν από την Ελλάδα να την ελέγχουν.

Θα μπορούσαμε να απαριθμήσουμε τα πολλαπλά και τεράστια λάθη που κάνει συνεχώς ο κος Μητσοτάκης και η μικρή ομάδα του, που οδηγούν σε αρνητικές εξελίξεις στα εθνικά θέματα. Εκείνο που είναι πλέον βέβαιο είναι ότι η Ελλάδα μεταλλάσσεται σε μία χώρα με περιορισμένα κυριαρχικά δικαιώματα καθόσον η άσκηση τους εξαρτάται από τη βούληση και τις αντιδράσεις της Τουρκίας, η οποία πλέον ορίζει και καθορίζει τις ελληνικές ενέργειες. Η  άνω άποψη αποδεικνύεται από τα πολλά, πρόσφατα και παλαιότερα γεγονότα.

1) Θαλάσσιο πάρκο

Το σύμπλεγμα των νήσων που ανήκει διοικητικά στον Δήμο Αστυπάλαιας αποτελεί τμήμα του θαλάσσιου πάρκου που θέλει (!!!) να δημιουργήσει η Ελλάδα και το οποίο, εάν πράγματι ήθελε, θα είχε ολοκληρωθεί με πανηγυρικό χαρακτήρα και παγκόσμια αποδοχή στη Σύσκεψη των Ωκεανών «Our Ocean Conference» που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα τον Απρίλιο του 2024 και αποτελούσε ιστορική ευκαιρία για μας. Η Τουρκία θεωρεί την περιοχή του πάρκου αδιευκρίνιστου κυριαρχίας, τις δε νησίδες αμφισβητήσιμης κυριαρχίας - γκρίζα ζώνη - κι εμείς φαίνεται από τις πράξεις μας ότι το αποδεχόμαστε.

2) Θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός

Η οδηγία απαιτεί από τα παράκτια κράτη μέλη της ΕΕ να καταρτίσουν θαλάσσια χωροταξικά σχέδια το αργότερο έως τις 31 Μαρτίου 2021 και να κοινοποιήσουν τα εν λόγω σχέδια στην Επιτροπή και στα άλλα ενδιαφερόμενα κράτη μέλη εντός τριών μηνών από τη δημοσίευσή τους. Ωστόσο, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη εκπονήσει και υποβάλει τα θαλάσσια χωροταξικά της σχέδια στην Επιτροπή: Η Επιτροπή παραπέμπει την ΕΛΛΑΔΑ στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (21/12/2023) επειδή δεν κατάρτισε ούτε κοινοποίησε τα θαλάσσια χωροταξικά της σχέδια. Προτιμά ο κ. Μητσοτάκης, εφαρμόζοντας κρυφές συμφωνίες και με μία επιλήψιμη κυβερνητική απάθεια να πληρώνει η Ελλάδα πρόστιμο παρά να δηλώσει την εθνική επικράτεια για να μην κακοκαρδίσει τους Τούρκους που ήδη αλωνίζουν σε όλη την επικράτεια της πατρίδας μας.

3) Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδος και ΕΕ

Η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Ελλάδος και ΕΕ, προσκρούει στην τουρκολιβυκή ΑΟΖ που έχει επιβάλει ο Ερντογάν, όπως φάνηκε στην Κάσο. Η διπλωματική περιθωριοποίηση Μητσοτάκη είναι εντυπωσιακή.

Αδυνατεί να επιβάλει στην Τουρκία ένα έργο ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος και το σεβασμό της ελληνικής ΑΟΖ.

4) Ενδοτισμός και Υποταγή

Στις μέρες μας, το μικρόβιο του ενδοτισμού και της υποτέλειας,  έχει για τα καλά παρεισφρήσει σε όλες τις ενέργειες του υπουργείου Εξωτερικών. Παράδειγμα, ένα από τα πολλά, αποτελεί  ότι η Τουρκία ανήγγειλε επισήμως, διεθνώς και εγγράφως ότι η βραχονησίδα Ζουράφα βρίσκεται αποκλειστικά και μόνον μέσα στο FIR Κωνσταντινούπολης, εντός του οποίου η Τουρκία έχει αποκλειστικά κυριαρχικά δικαιώματα, δηλαδή η Ζουράφα στο Βόρειο Αιγαίο ανήκει στην τουρκική επικράτεια/κυριαρχία. Αλλά και από άλλες βραχονησίδες και νησίδες απομακρύνονται  οι υπάρχουσες πολυετείς εκμεταλλεύσεις κτηνοτροφίας, οι ενεργειακές εγκαταστάσεις και δεν ανανεώνονται οι ενοικιάσεις των χώρων στους ενδιαφερόμενους, μετατρέποντας τις ελληνικές βραχονησίδες και νησίδες σε γκρίζες ζώνες.

Πηγή: newsbreak.gr

5) Η διεύρυνση της διαφοράς του γεωπολιτικού δυναμικού Ελλάδος - Τουρκίας

Η διαφορά του γεωπολιτικού δυναμικού μεταξύ των δύο χωρών Ελλάδος και Τουρκίας μεγαλώνει εις βάρος της Ελλάδος, η οποία παραμένει απούσα από τις εξελίξεις στις γύρω περιοχές. Η ταύτιση της χώρας με το Ισραήλ την απομακρύνει από τις φιλικές παραδοσιακά αραβικές χώρες. Δημιουργείται σφικτός κλοιός για την Ελλάδα στα Βαλκάνια όπου  η σύγκλιση Αλβανίας - Βόρειας Μακεδονίας - Σερβίας και η αυξανόμενη παρουσία της Τουρκίας δημιουργούν νέα δεδομένα εις βάρος μας.

Η ατολμία του κ. Μητσοτάκη για περαιτέρω σύσφιξη σχέσεων με τη Βόρεια Μακεδονία θα σπρώξει αυτήν τη χώρα στην αγκαλιά της Τουρκίας. Η Τουρκία αποκτά συνεχώς ιδιαίτερο γεωπολιτικό δυναμικό λύοντας εκκρεμότητες με άλλες χώρες για να στραφεί με ιδιαίτερη ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο και στις διεκδικήσεις εις βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου.

6) Πολιτικές με τους γείτονες

Παθητική και αντιφατική είναι η στάση της Ελλάδος με τους γείτονες σε πολλά θέματα. Ήρθαμε σε ρήξη με την Σερβία αλλάζοντας τη θέση μας σε κρίσιμη διάσκεψη. Συγκεκριμένα, η κα Μπακογιάννη - Μητσοτάκη, ως εισηγήτρια στα μέλη της Κοινοβουλευτικής Συνδιάσκεψης του Συμβουλίου της Ευρώπης, άλλαξε υπόπτως την εισήγησή της και αφαίρεσε τα προαπαιτούμενα τα οποία απαιτούσε προηγουμένως, κατόπιν τηλεφωνήματος από παράγοντα άλλης χώρας. Έτρεξε ασμένως ο κος Μητσοτάκης να κηρύξει τον πόλεμο στην Ρωσία και να προΐσταται ανοήτως του αντιρωσικού μετώπου, υπακούοντας στα κελεύσματα της ελίτ των Αμερικάνων και της Ευρώπης, για να κερδίσει πόντους για την προσωπική του ανέλιξη. Μεταφέρει οπλισμό και στρατιωτικά μέσα από τα νησιά του Αιγαίου προς την Ουκρανία περιορίζοντας την αμυντική ικανότητα της χώρας. Φαίνεται ότι πλέον δεν δύναται το Μαξίμου να σχεδιάσει μία σωστή και ρεαλιστική πολιτική. Οι πολιτικές για το Κόσοβο - Σερβία, Αλβανία, Βόρεια Μακεδονία μέχρι την Αίγυπτο εξελίσσονται δυσμενώς για τη χώρα μας.

Πηγή: newsbreak.gr

7) Ελληνική κοινωνία

Δεν θα πρέπει όμως να αγνοηθεί η κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας, η οποία είναι μία κοινωνία σε χέρια ανεπαρκών πολιτικών και ενός διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος, με τα ΜΜΕ να συμμετέχουν και να ορίζουν την διαφθορά και η οποία έχει χάσει τη συνοχή, την αυτοπεποίθηση της και αγνοεί πλέον τις αναφορές της. Εγκυμονεί κινδύνους η κοινωνία αυτή να καταλήξει σε περιφερειακό στοιχείο άλλων πιο εύρωστων κοινωνιών που μετά από ψυχολογική κατάρρευση και στρατηγική διάλυση που θα υποστούμε, θα προσθέσουμε και εμείς ένα κρίκο στη πυκνή αλυσίδα των εθνικών καταστροφών. Κατάρρευση η οποία θα είναι πιο ισχυρή λόγω έλλειψης ενημέρωσης για το που βρισκόμαστε και του υπάρχοντος κλίματος της παραποίησης της αλήθειας και της προπαγάνδας που καλλιεργείται τεχνηέντως από την κυβέρνηση και από τα διατεταγμένα μέσα.

8) Διαπίστωση

Ο Ερντογάν επιβάλει την  πολιτική του σε βάρος μας και οι Μητσοτάκης και Γεραπετρίτης τον διευκολύνουν στην προσέγγισή του με την Ε.Ε. και τις ΗΠΑ και στην προσπόριση κερδών και όπλων για τη χώρα του. Η κυβέρνηση κινείται σε ένα περιβάλλον ένοχης σιωπής χωρίς να ενημερώνει το λαό και τα κόμματα και αποφεύγοντας να δίνει τα πραγματικά περιστατικά των διαφορών με τη Τουρκία ωραιοποιώντας αυτά. Ακόμη, γίνεται πλέον αντιληπτό ότι η στρατηγική της και η πολιτική του κατευνασμού που ακολουθεί μόνο σε υποχωρήσεις οδηγεί.

9) Ο Ερντογάν ρυθμιστής των θεμάτων  του Αιγαίου Πελάγους

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η ελληνική διπλωματία βρίσκονται σε πάρα πολύ δύσκολη θέση με το θέμα της Κάσου, αφού είναι η απόδειξη ανεξήγητης και επαναλαμβανόμενης υποχωρητικότητας.

Με όλους αυτούς τους ενδοτισμούς , την ανεξήγητη υποχωρητικότητα που είναι πλέον η επικρατούσα πολιτική αντίληψη για τον κ. Μητσοτάκη  έχει καταστήσει τον Ερντογάν ρυθμιστή των θεμάτων  του Αιγαίου Πελάγους.

10) Συμπέρασμα

Εκτιμάται ότι η ευθύνη και οι συνέπειες βαραίνουν εξ ολοκλήρου την κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, η οποία, χωρίς καμία πολιτική νομιμοποίηση παρακάμπτει πάγιες εθνικές θέσεις, δημιουργώντας εχθρικό περιβάλλον για τη χώρα μας με καταστρεπτικά αποτελέσματα τα οποία γίνονται ήδη αντιληπτά και θα γίνουν ορατά σε όλους μετά τη λήξη του πολέμου Ρωσίας - Ουκρανίας.

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.

Προλογίζοντας την παράσταση Τρωάδες από την Σικυώνια Σκηνή στον αύλειο χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου στο Βασιλικό (Σικυώνα) Κορινθίας, στις 11 Αυγούστου 2024

Εισαγωγή

Πριν 2500 χρόνια περίπου, λίγες εκατοντάδες μέτρα δυτικότερα από εδώ που είμαστε, στο αρχαίο θέατρο, ακούστηκε ο κλαυθμός και οδυρμός των γυναικών της Τροίας, στον αρχαίο ελληνικό λόγο, από λαμπρούς υποκριτές, σε μία Ευριπίδεια διδασκαλία, από μία άλλη Σικυώνια Σκηνή που έφερνε στα μάτια των θεατών την εικόνα του πολέμου σε όλη τη βαρβαρότητα.

Η παράδοση της παρουσίασης του έργου συνεχίζεται και σήμερα, 2500 χρόνια μετά, σε όμορο χώρο του θεάτρου, στα πρώην ρωμαϊκά λουτρά, με τον ίδιο θρήνο και οδυρμό των γυναικών της Τροίας, σε διάδοχο νεοελληνικό λόγο, με πιστή διδασκαλία που πατάει στέρεα και ακολουθεί τη φωνή του κειμένου, από ένα ταλαντούχο σκηνοθέτη τον Γιώργο Καρβουντζή, από σπουδαίους υποκριτές από μια άλλη Σικυώνια Σκηνή, διάδοχο και συνεχιστή της προηγούμενης, της αρχαίας, που φέρνει και αυτή την εικόνα του πολέμου σε όλη τη βαρβαρότητα.

Και στέλνει η τωρινή σκηνή το ίδιο επίκαιρο και διαχρονικό μήνυμα  με την αρχική, ότι δηλαδή είναι τεράστιος και αξεπέραστος ο πόνος και η δυστυχία που φέρνει ο πόλεμος και  κάθε πόλεμος στους ανθρώπους.

 Συγχρόνως, η ίδια η παράσταση, μας βεβαιώνει  τη συνέχεια αυτού εδώ του τόπου και των ανθρώπων.

Έτσι, όλοι εμείς, είμαστε προνομιούχοι διότι ζούμε σε αυτόν τον τόπο και γευόμαστε τα νάματα και τα ρήματα του αρχαίου λόγου του Ευριπίδη.

Εισήγηση

Ο Ευριπίδης διδάσκει τις Τρωάδες στα Μεγάλα εν Άστει Διονύσια το 415 π.Χ., το 16^ο έτος του Πελοποννησιακού πολέμου, σε μια τριλογία με θεματικά ενιαίο περιεχόμενο, που περιελάμβανε τα έργα Αλέξανδρος, Παλαμήδης, Τρωάδες και το σατυρικό δράμα Σίσυφος. Η υπόθεση και των τριών έργων έχει ληφθεί από την Ιλιάδα του Όμηρου και τους ηττημένους Τρώες. Με ιδιαίτερη επιμονή ο Ευριπίδης αντλεί και πραγματεύεται το θέμα του πολέμου από τα έργα του τρωικού κύκλου. Επτά τραγωδίες σχετίζονται με τον τρωικό πόλεμο, Ανδρομάχη, Εκάβη, Τρωάδες, Ιφιγένεια η εν Ταύροις, Ελένη, Ορέστης, Ιφιγένεια η εν Αυλίδι. Ο τρωικός πόλεμος έδωσε το πρόσχημα να πραγματεύεται το θέμα και δράμα του πολέμου το οποίο ζούσε η Αθήνα με τον Πελοποννησιακό πόλεμο στην διάρκεια του οποίο έγραψε όλα τα σωζόμενα έργα εκτός από την Άλκηστη (438 π.Χ.) και την Μήδεια (431 π.Χ.).

Δεν είναι λοιπόν περίεργο το γεγονός ότι στα Μεγάλα εν Άστει Διονύσια ο ποιητής έρχεται δεύτερος - το πρώτο βραβείο αποσπά ο Ξενοκλής - αφού πιθανότατα θυμίζει στους Αθηναίους οικεία κακά.

Είχε προηγηθεί η σφαγή των γυναικόπαιδων της Τορώνης στη Χαλκιδική το 422 π.Χ. και της Σκιώνης στη Χαλκιδική το 421 π.Χ.

Τον χειμώνα του 416, όπως μας πληροφορεί ο Θουκυδίδης, λίγους μήνες, δηλαδή, πριν από την παρουσίαση των Τρωάδων, οι Αθηναίοι είχαν πολιορκήσει τη Μήλο, που αρνήθηκε να προσχωρήσει στην Αθηναϊκή συμμαχία, και αφού κατέλαβαν το νησί, σκότωσαν τους άντρες από δεκαπέντε ετών και άνω και υποδούλωσαν τον γυναικείο πληθυσμό.

Με εικόνα το Ίλιον και με αφορμή και πηγή τον Τρωικό πόλεμο ο ποιητής παρουσίασε τα εγκλήματα των Αθηναίων στον Πελοποννησιακό πόλεμο που ήδη είχαν αρχίσει να τα συνειδητοποιούν και να δέχονται τις συνέπειες του πολέμου. Συγχρόνως, προέβλεψε προφητικά την πανωλεθρία που θα πάθαιναν οι Αθηναίοι κατά την εκστρατεία στην Σικελία, για την οποία ελήφθη απόφαση από την Εκκλησία του Δήμου την ίδια χρονιά το 415 π.Χ.

Σύμφωνα δε με τον Θουκυδίδη αφανίστηκε ο στρατός και ο στόλος των Αθηναίων.

Ο ποιητής καθρεπτίζοντας τις αθλιότητες του πολέμου, επιλέγει τον Τρωικό πόλεμο που αποτελεί μέχρι τις μέρες μας σύμβολο όλων των πολέμων και κατά τον Ηρόδοτο  είναι κριτήριο «αρχετυπικό» για την κατανόηση της συνεχούς διαμάχης μεταξύ Δύσης και Ανατολής.

Η Τροία που είχε κύρια παρουσία στην Ιλιάδα ήταν η πιο ισχυρή από τις αρχαίες τότε πόλεις καθώς δεν ήταν μία ελληνική πόλη, ήταν η Άλλη πόλη, πιο εύκολα γινόταν αποδεκτή η πτώση και η καταστροφή της Έτσι το παρελθόν, ως αναχρονισμός του προομηρικού και του αρχαϊκού κύκλου γεγονότων, εισβάλλει στην εποχή του έργου και διαγράφει τον τρόπο με τον οποίον η νεωτερικότητα της δημοκρατικής πόλης, της Αθήνας, προσδιορίζεται σε σχέση με την ομηρική αφήγηση. 

Το έργο τοποθετείται αμέσως μετά την πτώση της Τροίας και πριν οι Έλληνες επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Από άποψη περιεχομένου οι Τρωάδες βρίσκονται πολύ κοντά στην Εκάβη που παρουσιάστηκε το 424 π.Χ. Είναι ένα έργο ιδιότυπο γεμάτο από φόνους, σκλαβιά και καταστροφές το οποίο αναφέρεται στο πάρσιμο και στο κούρσεμα της Τροίας περίπου το 1200 π.Χ. Είναι τεράστιος και αξεπέραστος ο πόνος που φέρνει ο πόλεμος στους ανθρώπους. Ο προπηλακισμός και ο εξευτελισμός των ηττημένων είναι η τραγωδία του πολέμου.

Το έργο αφορά στις γυναίκες της Τροίας που αιχμάλωτες ετοιμάζονται να αποχωρήσουν αναγκαστικά από τις εστίες τους τις πατρογονικές, σε νέες άξενες πατρίδες. Η Εκάβη, βασίλισσα, σύζυγος του Πριάμου, μητέρα πολλών τέκνων, σέρνεται αιχμάλωτη και δούλη από τους Αχαιούς στην Ελλάδα μαζί με τις άλλες γυναίκες μετά την πυρπόληση της Τροίας. Το μοίρασμα των αιχμαλώτων στους νικητές, η αρπαγή του πλούτου, η δήωση του τόπου είναι ένα συνεχές έγκλημα που επαναλαμβάνεται συνεχώς στις μέρες μας.

Οι Τρωάδες όπως αναφέρει ο τίτλος  απευθύνεται στο πλήθος των γυναικών αιχμαλώτων και εστιάζεται στον πόνο που αυτές βιώνουν.

Ο Ευριπίδης δεν περιέγραψε την δυστυχία μόνο των νικημένων Τρώων αλλά και αυτή των νικητών Ελλήνων. Έτσι οι δύο μονιασμένοι πλέον θεοί ο Ποσειδώνας και η Αθηνά σε μια θεϊκή επιφάνεια προαναγγέλλουν την καταστροφή που θα υποστεί ο στόλος κατά τον γυρισμό και θα γεμίσει το Αιγαίο με τα πτώματα τους. Αντιστρέφει ο Ευριπίδης τον επίλογο τον οποίον καθιστά πρόλογο για να τονίσει την συναισθηματική ένταση του έργου και για να αποκτήσει μεγαλύτερη πληρότητα καθόσον το έργον δεν παρουσιάζει κίνηση και πλοκή. Στο έργο η Εκάβη είναι το κέντρο και επίκεντρο δράσης με πρωτεύοντα ρόλο είτε ως ερμηνεύτρια, είτε ως δραματικός χαρακτήρας, είτε ως ομιλήτρια. Συνομιλεί με τρεις γυναίκες με την Κασσάνδρα, την Ανδρομάχη και την Ελένη που οδηγούνται σε νέο γάμο στην Ελλάδα, με την καθεμιά από αυτές σκλάβα σε άλλον αφέντη. Οι Τρωάδες είναι το μοναδικό έργο που ο Ευριπίδης δίνει το δικαίωμα στην Ελένη να υπερασπισθεί τον εαυτό της ενώπιον του Μενέλαου ο οποίος μετά από την εντολή του στρατού θα αποφασίσει για την τύχη της. Αποτελεί η Εκάβη το αρχέτυπο μορφής του πάσχοντος ανθρώπου. Είναι η αιώνια Μητέρα πλασμένη από κερί και από γρανίτη. Από κερί για να λειώνει σε όλα τα βάσανα και από γρανίτη για να τα σηκώνει όλα. Τα τραγούδια της και αυτά των αιχμαλώτων γυναικών πλημμυρίζουν από πόνο για ότι έχασαν και από την αγωνία για ότι θα υποστούν ακόμη.

Αποτελεί ιδιαίτερο στοιχείο του έργου η λεγόμενη προσευχή της Εκάβης την οποία απαγγέλλει πριν μπει στη λογομαχία και στην οποία παρουσιάζεται μία καινούργια έννοια του θεού, στον οποίον προσεύχεται και όχι στον μέχρι τότε Δία του μύθου.

Η Εκάβη αναδύεται από την άβυσσο της απόγνωσης και εκφράζει την ελπίδα της με την πιο παράδοξη προσευχή που υπάρχει στην ελληνική τραγωδία. Η ίδια προσεύχεται σε αυτή τη δύναμη επειδή πιστεύει ότι η δύναμη αυτή οδηγεί με αθόρυβο τρόπο, δίκαια τους ανθρώπους και με την ελπίδα ότι θα αποκατασταθεί η δικαιοσύνη κατά του προσώπου της Ελένης. Και μέσα από την προσευχή φαίνεται και ο προσωπικός προβληματισμός του Ευριπίδη, η αναζήτηση και ο εντυπωσιακός αγώνας του για τον ορισμό της έννοιας του θεού.

Και οι Τρωάδες ολοκληρώνονται με την πιο μακροσκελή και συγκινητική σκηνή τελετουργίας ενός θρήνου, την τελετουργία της ταφής του δολοφονημένου παιδιού Αστυάνακτα, βλαστάρι του Έκτορα και της Ανδρομάχης. Η ταφή του παιδιού πραγματοποιείται μέσα στην ασπίδα του πατέρα του, στοιχείο που οδηγεί στην κορύφωση του πάθους του τελετουργικού θρήνου της Εκάβης, ως μοιρολόι για τον Αστυάνακτα και κοπετός για την Τροία που σωριάζεται στη φωτιά και στον καπνό και ο οποίος διαρκεί καθ’ όλη τη διάρκεια της σκηνής. Στον επιτάφιο αυτό θρήνο η Εκάβη μιλάει για τον ανόητο φόβο των Ελλήνων που τους οδήγησε στον άγριο φόνο ενός μικρού και αθώου παιδιού. Έτσι μεταμορφώθηκαν οι Έλληνες σε βαρβάρους.

Οι Τρωάδες δεν σφραγίζουν τη θέση τους στην παγκόσμια δραματουργία μόνο ως μνημείο ενός μεγάλου πολιτισμού του ελληνικού πολιτισμού, αποτελούν μία σύγχρονη, μία επίκαιρη και ταυτόχρονα διαχρονική διακήρυξη ενάντια στη βία από τον άνθρωπο στον άνθρωπο, μια έλλογη διαμαρτυρία ενάντια σε κάθε πόλεμο.

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.

Ορέστεια στην Επίδαυρο: Στα όρια των ορίων

Η παράσταση Ορέστεια, σε σκηνοθεσία Θεοδώρου Τερζόπουλου, που παρουσιάστηκε στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου στις 12 και 13 Ιουλίου 2024, σε συνεργασία με το Εθνικό θέατρο, υπήρξε αισθητική ιεροπραξία ισάξια με αυτό που είναι το ίδιο έργο του Αισχύλου δηλαδή ένα έργο - σταθμός στην παγκόσμια λογοτεχνία. Πατώντας γερά στη στιβαρή και όχι ποιητική μετάφραση της κας Βαροπούλου στις εξαιρετικές μουσικές συνθέσεις του κου Βελιανίτη και σε μια πειθαρχημένη ομάδα ξεχωριστών, πεπαιδευμένων ηθοποιών και αφοσιωμένων στη κοινή θεώρηση συνεργατών, δημιούργησε μία παράσταση αναφοράς, μια ιερουργία, ένα αισθητικό μάθημα, στο οποίο θα ανατρέχουν οι επόμενες παρουσιάσεις. 

Η προσέγγιση της Ορέστειας, με τον Αισχύλο ζωντανό επί της σκηνής, υπερέβη τα όρια μιας «αξιοπρεπούς» θεατρικής διδασκαλίας και εξελίχθηκε σε προσπάθεια αναγνώρισης και κατανόησης του πνεύματος της εποχής και της επέκτασης στους σύγχρονους καιρούς.

© Johanna Weber

 Το έργο

Από τους ειδικούς η Ορέστεια θεωρείται το σπουδαιότερο ποιητικό έργο της παγκόσμιας δραματουργίας. Ο Αισχύλος ήταν 70 χρονών όταν παρουσίασε την τριλογία του στα Μεγάλα εν άστει Διονύσια το 458 π.Χ. και έλαβε το πρώτο βραβείο. Τα επί μέρους δράματα που αποτελούν την τριλογία είναι ο Αγαμέμνων, οι Χοηφόροι οι Ευμενίδες και το σατυρικό δράμα Πρωτεύς που πραγματεύεται τις περιπέτειες του Μενέλαου στην Αίγυπτο. Μυθολογικά η τριλογία - η μοναδική σωζόμενη από όλη την αρχαιότητα - ανήκει στον κύκλο των Ατρειδών και μέσα από την αιματοβαμμένη ιστορία της οικογένειας παρουσιάζεται η εξέλιξη της ιστορίας της ανθρωπότητας.

Η εποχή που παρουσιάστηκε το έργο αποτελεί την πιο ταραχώδη και αποφασιστική καμπή της ιστορίας της Αθήνας. Μετά από σκληρούς και πολλούς ανταγωνισμούς επικρατεί η δημοκρατική παράταξη έναντι της αριστοκρατικής. Ο Περικλής καταφέρνει να εξοστρακίσει τον Κίμωνα αρχηγό των ολιγαρχικών και να εξαλείψει κάθε αντίδραση στην πολιτική του.

Οι εξουσίες του Άρειου Πάγου που ήσαν μετά τους Μηδικούς πολέμους πολλές, έντονες και πολιτικές περιορίστηκαν από τον Εφιάλτη, τον αρχηγό των δημοκρατικών, στα δικαστικά καθήκοντα κυρίως στην εκδίκαση δικών για πτυχών αίμα. Την ίδια εποχή, μία απρόβλεπτη πολιτική κίνηση, η σύναψη ειρήνης της Αθήνας με το Άργος που είχε αποσκιρτήσει από την συμμαχία με την Σπάρτη, έδωσε νέα ώθηση στην Αθήνα. Το έργο, παρά το ότι ανήκει στην παιδική ηλικία της τραγωδίας, είναι έργο ωριμότητας. Και τα τρία δράματα είναι μέρη μιας ενότητας με σύνδεση μοναδική και αντίληψη συνόλου.

© Johanna Weber

Έτσι, στο πρώτο έργο ο Αγαμέμνων παρουσιάζεται ο κόσμος του Άνακτα, ένας κόσμος στοιχειωμένος από ενοχές και μνήμες. Επικρατούν η αυτοδικία, οι αγριότητες, οι δολοφονίες, η ηθική σύγχυση, και ένα εναγώνιο προαίσθημα  πλανάται στην ατμόσφαιρα για αυτό που έρχεται. Καινούργια δεινά προστίθενται στα προηγούμενα ως κρίκοι στην αλυσίδα της αμαρτίας. Μεγάλος τρόμος, που τον κάνει ακόμη μεγαλύτερο η αμφισημία των επιθυμιών, αιωρείται σατανικά και ακάλεστος κυριεύει τον καθένα. Το παρελθόν ως αναχρονισμός του προομηρικού και αρχαϊκού παρελθόντος εισβάλλει στην εποχή του έργου και εξηγεί σε μεγάλο βαθμό το δράμα στο οποίο διακρίνεται μία αλληλουχία χυμένου αίματος που περνάει από γενιά σε γενιά.

Στο δεύτερο έργο στις Χοηφόρους η δομή είναι παράλληλη με αυτή του Αγαμέμνονα και το έργο αφηγείται τη δολοφονία της Κλυταιμνήστρας από τον γιό της Ορέστη. Ο δολοφονημένος ζητάει εκδίκηση από το γιό του ο οποίος οφείλει να εφαρμόσει τον πανάρχαιο νόμο του καθήκοντος και να ξεπλύνει το αίμα με αίμα. Ο Ορέστης συνεργός της Δίκης αλλά και θύμα του φαύλου κύκλου της Άρας φορτώνεται το βαρύ καθήκον της κάθαρσης της γενιάς των Ατρειδών. Η μητροκτονία είναι καθήκον, απόφαση δική του και εντολή του θεού Απόλλωνα. Έτσι μόνο επέρχεται η αποκατάσταση της πατριαρχικής τάξης. Στο τέλος του έργου ο Ορέστης έρχεται αντιμέτωπος με τις θηλυκές, αόρατες προσωρινά, Ερινύες που είναι αποφασισμένες να υπερασπιστούν το μητρικό δίκαιο.

© Johanna Weber

Στο τρίτο δράμα στις Ευμενίδες αναδεικνύονται σε κύριο πρόσωπο οι Ερινύες που είναι παρούσες και ορατές, ο δε Ορέστης πλανάται ως άφωτος και άπολις στις παρυφές της ύπαρξης του, και τελικά μετατρέπεται από θηρευτής σε θήραμα, από σφαγιάς σε σφάγιο. Φρικτές μορφές, οι Ερινύες, μανικές στην πράξη θα τις συναντήσουμε στους Δελφούς στο ιερό του Απόλλωνα και στη συνέχεια καταδιώκουν ασφυκτικά και με μένος τον Ορέστη στην Αθήνα συμμετέχοντες στην διαδικασία της τιμωρίας του. Παρουσιάζεται η αντιπαράθεση του Ορέστη με τις Ερινύες, η σύγκρουση της πατριαρχικής και μητριαρχικής τάξης και η απαλλαγή του Ορέστη και όλων των κληρονομικών δεινών των Ατρειδών από τη δικαστική απόφαση του Άρειου Πάγου. Οι Ερινύες ως κόρες της νύκτας εκφράζουν την παλιά τάξη των θείων πραγμάτων, το φόβο της τιμωρίας. Οι νέοι θεοί ο Απόλλων, η Αθηνά, με τον Δία επικεφαλή ορίζουν τη νέα τάξη πραγμάτων. Σε αυτή οι άνθρωποι είναι πλέον υπεύθυνοι, όπως παρουσιάζεται από την ισχύουσα δογματική αρχή «Το πάθος μάθος» (τη γνώση που γεννούν τα δεινά) η οποία γνώση μεταθέτει την ευθύνη στον άνθρωπο. Συγχρόνως, καταργείται η Δίκη όχι με την έννοια της δικαιοσύνης αλλά της ανταπόδοσης, της αυτοδικίας και στη θέση της τοποθετείται η ανθρώπινη δικαιοσύνη χωρίς οι θεοί να μετέχουν στα ανθρώπινα. Η δικαιοσύνη θα απονέμεται πλέον από τον Άρειο Πάγο, δικαστήριο που όρισε ως φορέας εξουσίας, με τρόπο πανηγυρικό η Αθηνά.

Επί πλέον ολοκληρώνεται από τα λογικοφανή επιχειρήματα της Αθηνάς, την επιδεξιότητα και τη δόλια πειθώ της, ο συμβιβασμός και η μεταμόρφωση των Ερινύων σε Ευμενίδες και η εγκατάσταση τους στην Αθήνα ως μέτοικοι. Με την εμφάνιση του συμβιβασμού το τραγικό εξαφανίζεται. Έτσι, πραγματοποιείται η μεταβίβαση της εξουσίας από τις αρχαίες θεότητες του σκότους στις θεότητες του φωτός σε μια πανηγυρική ατμόσφαιρα γεμάτη υπερηφάνεια για την πόλη της Παλλάδος. Οι Ευμενίδες υπήρξε το άλλοθι που στηρίχθηκε ο δυτικός πολιτισμός.

© Johanna Weber

 Η παράσταση

Ο Τερζόπουλος αεί γεωμετρεί.

Η σκηνική οργάνωση καθορίζεται από τη σχέση ανθρώπου και χώρου και από κοσμικά - συμπαντικά σύμβολα. Έτσι, η παράσταση είναι λιτή, πλήρως εκτεθειμένη χωρίς να μπορεί να κρυφτεί κάτι, με σκηνικά οργανικά ενταγμένα στο χώρο. Η γεωμετρία των σωμάτων και ο σκηνικός χώρος διαλέγονται με τη γεωμετρία του σύμπαντος νοηματοδοτούνται και εντάσσονται στην παρουσίαση της Ορέστειας. Επί πλέον η θεατρική σκηνή αποτελεί ένα μικρόκοσμο σε αναλογία προς την μορφή του σύμπαντος. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει για την αρχιτεκτονική του δράματος που ξεδιπλώνει ποικίλα σχήματα, όπως τον κύκλο με τις οκτώ ακτίνες ο οποίος αποτελεί σκηνικό αρχετυπικό χώρο και απαγορευτικό όριο που η δράση περιορίζεται κατά κανόνα εντός του και στην περιφέρεια. Το σχήμα σε πρώτη θεώρηση παραπέμπει στον κύκλο της ορχήστρας του αρχαίου θεάτρου, αποτελεί όμως ένα είδος ορίου που σπάνια ξεπερνιέται. Το άνω όριο της περιφέρειας δυνάμεθα να το χαρακτηρίσουμε ως όρια της διεύρυνσης της θεατρικής τέχνης που εξασφαλίζει το έργο.

Ο Τερζόπουλος τα ξεπερνάει με τη διδασκαλία του και η παράσταση πραγματοποιείται εκτός αυτών των ορίων.

© Johanna Weber

Χορός

Ο χορός ως συλλογική οντότητα παίζει διαφορετικό ρόλο σε κάθε δράμα, έχει δε ιδιαίτερη παρουσία στο τρίτο δράμα στις Ευμενίδες. Τα σώματα του χορού δονούνται σε συντεταγμένες χορογραφίες με μοναδική ακρίβεια, και διακρίνονται για τελετουργική εκτέλεση της κίνησης για το συγχρονισμό των χειρονομιών, για το ταυτόχρονα της ομιλίας χωρίς μικρόφωνα, για την ομοιότητα του ντυσίματος. Η εκτέλεση των χορικών μερών ξεπέρασε τις βασικές αδυναμίες που παρουσιάζουν οι σύγχρονες παραστάσεις και οριοθετεί πλέον μια ανασύσταση του αρχαίου χορού.

Δημιουργείται από οργανωμένα σύνολα σωμάτων που συντονίζονται και με κινήσεις και συμβολικές χειρονομίες και σε μία δυναμική σχέση με το Μύθο, το Χρόνο, τη Μνήμη ορίζουν τον ρυθμό, το ύφος, την ένταση, την αρμονία και γενικότερα την αισθητική.

Στα χορικά των έργων τα σώματα παλλόμενα οριακά, μιλούσαν συνέχεια διηγώντας την ιστορία, κινούμενα μεταξύ του ιερού και του μαγικού, σε μία σκηνή γεωμετρικά οριοθετημένη. Αυτό φαίνεται ιδιαίτερα στο χορό των Ερινύων στο έργο των Ευμενίδων που στέκονται στην περιφέρεια του κύκλου σε κυκλική διάταξη, εικόνα που αποτελεί εμβληματικό πίνακα.

© Johanna Weber

 Σκηνοθεσία Τερζόπουλου: Μία ασύνορη παράσταση σε αναγνωρισμένη γλώσσα

Η μελέτη του Τερζόπουλου στην Ορέστεια υπήρξε συνεχής και πολυετής, με συμπεράσματα που αποτελούν απόσταγμα πολλών δεκαετιών αναζητήσεων, παιδεύων και παιδευόμενος. Τελικά έκτισε μια παράσταση που γεφυρώνει το παρελθόν με το παρόν και που είναι  πιστή στην κλασική ερμηνεία. Χρησιμοποιεί τα στοιχεία που δομούν το αρχαίο δράμα, τα μελετάει με νέες αντιλήψεις και τα χρησιμοποιεί σε δεύτερη χρήση κτίζοντας τη διδασκαλία του. Είναι η παράσταση μια αισθητική ιεροπραξία με το λόγο να ξεπηδάει αβίαστα από το σώμα, το δε σώμα να αποκαλύπτει την έκφραση και να μαρτυράει βαθιά κρυμμένες πανάρχαιες μνήμες.

«Ο μύθος της Ορέστειας είναι επικίνδυνος, ανήκει στον κόσμο του ανοίκειου και του παράξενου, προκαλεί τον τρόμο, επειδή αποκαλύπτει το ατίθασο, το βίαιο και τους νόμους του βάθους που δεν μπορούν να δαμαστούν».

© Johanna Weber

Ιδεολογικά το δόμημα του δεν έχει συνάφεια με την πολιτική  ιδεολογία του κειμένου, και δεν υιοθετεί τη μεταμόρφωση των Ερινύων σε Σεμνές, ούτε υιοθετεί τη θρησκευτική κατάφαση, ούτε αποδέχεται ότι η νέα τάξη πραγμάτων κατάργησε την βία. Απεναντίας, την έκανε στοιχείο της, χωρίς καμία διάθεση υπέρβασης και εξασφάλισε μία αδιάκοπη ωμότητα του νέου κόσμου που διακρίνεται για την εξουσιαστική αντίληψη. Έτσι, δεν δέχεται την συμβατική ερμηνεία της τριλογίας που εξασφαλίζει την δικαιοσύνη και τη χαρά σε πλαίσιο δημοκρατίας, αλλά διερωτάται ποια δημοκρατία και παρουσιάζει τον αντίλαλο του έργου στην εποχή μας με πολεμικούς ήχους βομβαρδισμών, πυροβολισμών που προκαλούν χιλιάδες χαμένους και νεκρούς αμάχους. Αυτά τα εγκληματικά αποτελέσματα φέρει η συναίνεση των Ερινύων στη δολοπλόκο Αθηνά. Και μεταφέρεται το κράτος του Δία στην εποχή μας μέσα από άθλιους θιάσους της πολιτικής επιβάλλοντας την παγκόσμια αντίληψη του κέρδους και των αριθμών, τον υλισμό, την οικολογική καταστροφή, την απεριόριστη νόμιμη βία της εξουσίας. Αυτή είναι η ουσία του έργου έστω και αν στις μέρες μας, υπό παραλλαγή, παίρνει πολλές μορφές.

 

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.