Το Ιστολόγιο του Δρ. Αποστόλου Ευαγ. Παπαφωτίου

Τετάρτη 15 Νοεμβρίου 2017

ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΤΕΝΕΑΣ 2017

«Εὐδαίμων ὁ Κόρινθος ἐγὼ δ҆ εἴην Τενεάτης»

Στράβων VIII.6.22

Με μεγάλη επιτυχία ολοκληρώθηκαν για 5^η συνεχή χρονιά, στις 10 Οκτωβρίου 2017, η συστηματική ανασκαφή και η γεωφυσική έρευνα στην Αρχαία Τενέα Κορινθίας.

Πρόκειται για ένα εγκεκριμένο ερευνητικό πρόγραμμα υπό την διεύθυνση της Δρ. Έλενας Κόρκα, Γενικής Διευθύντριας Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομίας του ΥΠ.ΠΟ.Α., με τη συμμετοχή διεπιστημονικής ομάδας του Υπουργείου Πολιτισμού & Αθλητισμού και Πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων του εσωτερικού και του εξωτερικού και του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου.

Οι ανασκαφικές τομές επικεντρώθηκαν κυρίως γύρω από το δίχωρο ταφικό μνημείο, Μαυσωλείο, ρωμαϊκής εποχής που αποκαλύφθηκε το 2016.

Το μνημείο αυτό μαζί με τους τάφους που περιείχαν ενταφιασμούς ή καύσεις οργανωμένου νεκροταφείου, που βρέθηκαν βόρεια και νότια αυτού σε μικρότερο βάθος, επιβεβαιώνουν τη διαχρονική χρήση του χώρου από τους αρχαϊκούς και ρωμαϊκούς χρόνους. Στο μνημείο διακρίνονται αρχιτεκτονικά μέλη σε δεύτερη χρήση (spolia) ελληνιστικών χρόνων. Οι αποκαλύψεις ήταν συνεχείς και ιδιαίτερα σημαντικές, τόσο σε κινητά ευρήματα όσο και σε σταθερές και μόνιμες κατασκευές καλά θεμελιωμένες. Ομοίως, όλες οι ταφές ήταν πλούσια κτερισμένες.

Μεταξύ των κτερισμάτων βρέθηκε ένα χάλκινο επιχρυσωμένο στεφάνι με φύλλα και καρπούς μυρτιάς, χρυσό δαχτυλίδι, οστέινος αυλός, χάλκινο κάτοπτρο με επίθετη ανάγλυφη διακόσμηση. Ήταν η πρώτη φόρα που βρέθηκαν in situ οικοδομικά κατάλοιπα της αρχαίας πόλεως, που παραπέμπουν σε συνεχή δραστηριότητα πολλών αιώνων. Το Μαυσωλείο βρίσκεται ακριβώς έξω από τα τείχη (extra-muros) της πόλεως, εκεί ακριβώς που θάβονταν οι πλούσιοι Ρωμαίοι.

Τα φετινά ευρήματα συνδέονται με τις προηγούμενες ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν στη θέση «Φανερωμένη-Καμαρέτα», όπου βρέθηκε οργανωμένο νεκροταφείο αρχαϊκών χρόνων, πλούσια κτερισμένο και γραπτή πώρινη μονολιθική σαρκοφάγος, με πλούσια κτερισμένη γυναικεία ταφή.

Ομοίως, στη θέση «Θέατρο-Λίμνη-Νταμάρια» όπου αποκαλύφθηκε κεντρική αρτηρία η οποία πιθανώς συνδέεται με τις κεντρικές οδούς της πόλεως.

Ο δρόμος αυτός παρουσιάζει επάλληλες στρώσεις που χρονολογούνται από τους Μυκηναϊκούς έως τους Υστερορωμαϊκούς Χρόνους.

Τα ευρήματα όλων των ετών της ανασκαφής, σε συνδυασμό με τα καινούργια φετινά στοιχεία που προέκυψαν από την επιφανειακή και γεωφυσική έρευνα, συμπληρώνουν την τοπογραφία της περιοχής και μας βεβαιώνουν ότι αποκαλύπτεται η Αρχαία Τενέα, μία από τις σημαντικότερες πόλεις της Κορινθίας με ζωή πολλών αιώνων, τμήμα της οποίας κατέχουν οι σημερινές κωμοπόλεις Χιλιομόδι και Κλένια Κορινθίας.

Η Τενέα ήταν η κυριότερη πόλη της εύφορης Τενεατικής πεδιάδος με στρατηγική θέση, πάνω στους δρόμους που οδηγούσαν στην Κόρινθο, στο Άργος, στις Κεγχρεές.

Αναφέρεται από τον Παυσανία ότι απέχει από την Κόρινθο 60 στάδια (10,65 χλμ.) και ιδρύθηκε από Τρώες με άδεια του Αγαμέμνονα, μετά τη σύλληψη τους στην Τένεδο. Οι σχέσεις Τενέας και Τενέδου δεν περιορίζεται μόνο στο όνομα αλλά επεκτείνεται στην κοινή λατρεία του Απόλλωνα, όπου στην Τενέα, κατά τον Στράβωνα, υπήρχε ναός του Απόλλωνα, ο περίφημος ναός του Τενεάτη Απόλλωνα.

Στην Τενέα πέρασε την παιδική του ηλικία ο Οιδίπους του οποίου θετός πατέρας ήταν ο Πόλυβος Τύραννος Κορίνθου. Η ίδρυση της Συρακούσας, στο τέλος του 8^ου π..Χ. αιώνα, ως αποικία της Κορίνθου έγινε από τον Βακχιάδη Αρχία με αποίκους από την Τενέα.

Παρέμενε αλώβητη λόγω κοινής καταγωγής με τους Ρωμαίους από την Τροία, μετά την κατάκτηση και καταστροφή της Κορίνθου από τον Λεύκιο Μόμμιο Αχαϊκό το 146 π.Χ., αποκτώντας ειδικά προνόμια και κοπή δικών της νομισμάτων, που της προσέδωσαν τη δική της οικονομική και πολιτιστική φυσιογνωμία.

Φαίνεται ότι συνεχής πηγή πλούτου της ευρύτερης περιοχής ήταν και τα εργαστήρια γλυπτικής που υπήρχαν. Δημιουργήματα των οποίων θεωρούνται ότι ήταν οι Δίδυμοι Κούροι, της αρχαϊκής εποχής, τέλος του 6^ου π.Χ. αποτέλεσμα λαθρανασκαφής του 2010, που φυλάσσονται σήμερα σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα, στο Μουσείο Αρχαίας Κορίνθου μετά την αποκατάσταση με χρηματοδότηση της Περιφέρειας Πελοποννήσου, και ο λεγόμενος «Κούρος της Τενέας» εποχής 6^ου μ.Χ. αιώνα, που αποκαλύφθηκε το 1864 και εκτίθεται στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου.

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου χρηματοδοτεί από την πρώτη χρονιά και συνεχώς την ανασκαφή, επεκτείνει ακόμα τη χρηματοδότηση και στην αποθήκευση των ευρημάτων και στη φύλαξη τους.

Είναι μία από τις 7 ανασκαφές που χρηματοδοτεί συστηματικά. Μία από αυτές είναι στη γειτονική περιοχή της πάνω Κλένιας και ειδικά στο σπήλαιο στην απότομη πλαγιά της «Νυφίτσας», στην ειδική θέση «Καλυβάκι», όπου αναφέρονται εγκαταστάσεις και κατοίκιση του νεολιθικού ανθρώπου, μαζί με Ιερό, όπως και νεότερες περίοδοι. Η ανασκαφή αυτή έχει αγκαλιασθεί από την τοπική κοινωνία. Η βοήθεια του Προέδρου του Τοπικού Συμβουλίου Χιλιομοδίου κ. Δημ. Μπίτζιου και του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Κορινθίων κ. Χρ. Χασικίδη είναι ουσιαστική.

Τα αποτελέσματα και των δύο αυτών ανασκαφών, συνδυαζόμενα, θα αποδείξουν το μέγεθος, τον πλούτο της περιοχής διαχρονικά, που κατοικήθηκε από την νεολιθική εποχή, την ελλαδική εποχή και μεταγενέστερα. Η γνώση αυτή θα είναι οδηγός για τη σωστή αξιοποίηση της ευρύτερης περιοχής, όπου θα παρουσιάζεται η συνεχής ζωή και οι δραστηριότητες, στον τόπο και στο χρόνο.

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου, με ιδιαίτερη ευαισθησία και ενδιαφέρον, αξιοποιεί με τον πλέον ωφέλιμο και ορθολογιστικό τρόπο τους, υψηλής αξίας και ποιότητας, πολιτιστικούς πόρους που διαθέτει. Όλοι αυτοί είναι τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της και αποτελούν την ταυτότητα της. Μέσα από στοχευμένες δράσεις και ενέργειες ισχυροποιεί τη διαχρονική παρουσία της Πελοποννήσου και του πολιτισμού της. Μεταξύ αυτών, η μελέτη, η προβολή και η αξιοποίηση ολόκληρης της Πελοποννήσου, ώστε το ανοικτό Μουσείο, που είναι αυτή, να είναι κατάκτηση των σημερινών γενεών και προσφορά στο μέλλον με τον καλύτερο τρόπο.

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Εντεταλμένος Σύμβουλος Πελοποννήσου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.

Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2017

Δ.Τ. Συνάντηση Τατούλη – Στουρνάρα για την ίδρυση περιφερειακής τράπεζας Sparkassen στην Πελοπόννησο

Με συνέπεια στην πολιτική για τη δημιουργία περιφερειακής τράπεζας στην Πελοπόννησο, σύμφωνα με το Γερμανικό μοντέλο των Sparkassen, πραγματοποιήθηκε συνάντηση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου κ. Πέτρου Τατούλη με το Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Ιωάννη Στουρνάρα και το σύμβουλο του Περιφερειάρχη κ. Παναγιώτη Θεοφανόπουλο, την Τρίτη 31 Οκτωβρίου 2017 στην έδρα της Τράπεζας της Ελλάδος στην Αθήνα, όπου ανταλλάχθηκαν απόψεις με κύριο γνώμονα την επίτευξη του στόχου αυτού.

Η συνάντηση αυτή έχει εξαιρετική σημασία ενόψει της επικείμενης συνάντησης, τη Δευτέρα 6 Νοεμβρίου, στην έδρα της Περιφέρειας Πελοποννήσου με υψηλόβαθμα στελέχη του Ιδρύματος των Sparkassen, κατά την οποία θα προετοιμαστεί η επίσημη ανακοίνωση στην 7^η Ελληνογερμανική Συνέλευση, της κοινής αυτής Ελληνογερμανικής πρωτοβουλίας για την ίδρυση της περιφερειακής τράπεζας στην Πελοπόννησο.

Πέμπτη 12 Οκτωβρίου 2017

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ - Lechaion Harbour Project

Ὁ δὲ Κόρινθος ἀφνειὸς μὲν λέγεται διὰ τὸ ἐμπόριον, ἐπὶ τῷ Ἰσθμῷ κείμενος καί δυεῖν λιμένων κύριος, ὧν ὁ μὲν τῆς Ἀσίας ὁ δὲ τῆς Ἰταλίας ἐγγύς ἐστι.

Στράβων Η, VII, 20, 10-12

Για 5^η χρονιά συνεχίζονται οι υποβρύχιες έρευνες και ανασκαφές στο αρχαίο λιμάνι Λεχαίου Κορινθίας από το Lechaion Harbour Project.

Το πρόγραμμα αυτό αποτελεί συνεργασία της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων με το αρχαιολογικό Ινστιτούτο της Δανίας στην Αθήνα, υπό τη διεύθυνση της Εφορείας και με σκοπό την ανασκαφή και μελέτη του αρχαίου Λιμένα της Κορίνθου στο Λέχαιο.

Οι έρευνες διεξάγονται υπό τη διεύθυνση του Δρ. Δ. Κουρκουμέλη από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και του Δρ. B. Lovén (SΑΧΟ-Institute, University of Copenhagen) και χρηματοδοτούνται από το Augustinus Foundation και το ίδρυμα Carlsberg.

Τα μέχρι τώρα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά. Διεξήχθησαν ανασκαφές και ψηφιακές αποτυπώσεις στην περιοχή του διαύλου εισόδου, του εξωτερικού προς τον εσωτερικό λιμένα. Συνεχίστηκαν οι γεωφυσικές έρευνες και δειγματοληψίες ιζημάτων. Σκοπός των ερευνών είναι να μελετηθεί η στρωματογραφία και η γεωμορφολογία των λεκανών, για να ανασυντεθεί η παλαιογραφία της περιοχής και να εντοπισθούν κατάλοιπα των λιμενικών κατασκευών. Και αυτή την ανασκαφική περίοδο 6 εβδομάδων, οι μνημειακής κατασκευής μόλοι και οι γειτονικές περιοχές είναι το επίκεντρο της έρευνας.

Οι ανασκαφές και οι αντίστοιχες μελέτες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το λιμάνι του Λεχαίου, το επίνειο της Κορίνθου στον Κορινθιακό Κόλπο, ήταν ένα από τα μεγαλύτερα λιμάνια του αρχαίου κόσμου. Κατασκευάσθηκε από τη δυναστεία των Κυψελιδών την Αρχαϊκή εποχή (περίπου 600 π.Χ.) με πρότυπο σχεδιασμό για την εποχή του. Εντάσσεται το έργο αυτό σε ένα από τα μεγάλα έργα της εποχής μαζί με το Δίολκο και την οχύρωση του Ακροκορίνθου, βάσει του στρατηγικού σχεδιασμού για την ανάπτυξη και την ασφάλεια της περιοχής. Παρά το δύσκολο της θέσης επιλογής, προσανατολισμένο στο Βορρά, με ευφυείς σχεδιασμούς και την κατασκευή του εσωτερικού λιμανιού, λειτούργησε με σωστές επεμβάσεις και συντηρήσεις επί πολλούς αιώνες. Απετέλεσε δε τον κύριο μοχλό ανάπτυξης και ευημερίας των πολιτών της "Αφνειού Κορίνθου".

Μετά την ολοκλήρωση των μελετών, οι οποίες συνδυάζονται και με τις αντίστοιχες ανασκαφές που έγιναν για δεύτερη φορά, το καλοκαίρι του 2017 στο χερσαίο χώρο του λιμανιού, θα οδηγηθούμε στην ανάδειξη, προβολή και αξιοποίηση του τεραστίου αυτού αρχαίου λιμένα. Θα γίνει σύνδεση του Λεχαίου με τα αντίστοιχα έργα του αρχαίου λιμένα των Κεγχρεών και του Διόλκου σε έναν ολιστικό και ολοκληρωμένο σχεδιασμό, όπου θα προβάλλονται αυτά τα μεγάλα "Δαιδάλματα" στο χρόνο και στον τόπο.

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου ετοιμάζεται για τα ανωτέρω λαμβάνοντας υπ' όψιν την αντίστοιχη μελέτη της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών, της οποίας η Β' Φάση εκπονείται, που αφορά το ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης της ευρύτερη περιοχής της Αρχαίας Κορίνθου.

Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου

Εντεταλμένος Σύμβουλος Πελοποννήσου

Πολιτικός Μηχανικός Ε.Μ.Π.

Οικονομολόγος Ε.Κ.Π.Α.

Πέμπτη 14 Σεπτεμβρίου 2017

ΙΣΘΜΟΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ: Η ΠΥΛΗ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ (Συμμετοχή Περιφέρειας Πελοποννήσου στο Αναπτυξιακό Συνέδριο "ΚΟΡΙΝΘΙΑ 2025")

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου για την περιοχή του Ισθμού σχεδιάζει και προγραμματίζει με γνώση και μνήμη ένα Αναπτυξιακό Σχέδιο παρεμβάσεων, το οποίο εντάσσεται στο Στρατηγικό Σχεδιασμό της.

Σημεία ενδιαφέροντος περιοχής Ισθμού

Είναι ένα ενιαίο και πολυεπίπεδο Σχέδιο παρεμβάσεων για την ορθολογική χρήση και αξιοποίηση του φυσικού και ιστορικού περιβάλλοντος που δημιουργεί την προϋπόθεση βιωσιμότητας και εξασφαλίζει:

1. Την διεύρυνση της παραγωγικής βάσεως.

2. Την εξυγίανση του οικιστικού περιβάλλοντος.

3. Τη βελτίωση και ενίσχυση της βιώσιμης κινητικότητας.

4. Την αξιοποίηση ιστορικών, αρχαιολογικών και κλιματικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων (π.χ. Δίολκος, Αρχαίο Λιμάνι Κεγχρεών, Ρωμαϊκή Έπαυλη Κατουνίστρας κ.α.).

5. Την αναβάθμιση της ελκυστικότητας και της αισθητικής του τοπίου.

Ο Ισθμός της Κορίνθου

6. Την αύξηση της επισκεψιμότητας.

7. Την απόδοση νέας φυσιογνωμίας στην περιοχή βασιζόμενη και στο ιστορικό φορτίο, με ειδικά σχέδια διαχείρισης της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς.

8. Την αναβάθμιση του αστικού και περιαστικού τοπίου.

9. Την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής και του καθημερινού βίου των κατοίκων της περιοχής και των επισκεπτών.

10. Την προβολή και την αξιοποίηση της ιστορικότητας της περιοχής.

Αποκατάσταση Διόλκου

11. Τη δημιουργία δικτύων ιδίου περιεχομένου, τη σύνδεση των αρχαιολογικών χώρων διαφόρων εποχών μέχρι και την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

12. Την αξιοποίηση του μεγάλου τεχνικού έργου του 19^ου αιώνα της Διώρυγας της Κορίνθου και για αθλητικούς αγώνες.

13. Την προώθηση του ιαματικού τουρισμού (θερμαλισμός) - του τουρισμού υγείας με επίκεντρο το Λουτράκι και επικουρικά τα Λουτρά Ωραίας Ελένης.

14. Τη μόνιμη και προσωρινή εγκατάσταση πασχόντων προς θεραπεία από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

15. Πολλά από τα ανωτέρω δύνανται να πραγματοποιηθούν με τη συνεργασία ενδιαφερομένων Δήμων, θεσμών, φορέων και ιδιωτών (ΣΔΙΤ).

Ρωμαϊκό Λιμάνι των Κεγχρεών. Σημερινή κατάσταση.

Ο Ισθμός της Κορίνθου είναι το στενό τμήμα ξηράς που συνδέει την Πελοπόννησο με τη Στερεά Ελλάδα. Ορίζεται νότια από τα Όνεια Όρη ύψους 580 μ., βορειοανατολικά από τα Γεράνεια Όρη ύψους περίπου 1.400 μ., δυτικά από τον Ακροκόρινθο ύψους 580 μ.. Βρέχεται βόρεια από τον Κορινθιακό Κόλπο και νότια από το Σαρωνικό. Το πλάτος του φθάνει τα 6 χλμ. και το ύψος του τα 80 μ.. Η στρατηγική και οικονομική σημασία του Ισθμού είχε διαπιστωθεί από πολύ νωρίς. Ήταν πάντοτε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της Κορίνθου, στην οποία ανήκε. Κατοικήθηκε ήδη από τους νεολιθικούς χρόνους 6.000 π.Χ., με συνεχή τοπική κατοίκηση. Μαζί με τα άλλα πλεονεκτήματα που είχε απετέλεσε την κύρια γραμμή αμύνης όλης της Πελοποννήσου.

Ο Ισθμός της Κορίνθου

Έτσι οχυρώθηκε από την Μυκηναϊκή εποχή, συνεχίσθηκε την Κλασσική εποχή, την Ελληνιστική εποχή και τελευταία με το Εξαμίλιον τείχος (γνωστό και ως Ιουστινιάνειο τείχος) στις αρχές του 5^ου μ.Χ. αιώνα. Οι οχυρώσεις αυτές δεικνύουν την έντονη κατοίκηση και την ανάγκη προστασίας και ασφάλειας του πληθυσμού.

Η αστικοποίηση της Κορίνθου κατά την Γεωμετρική περίοδο με τη συνένωση των πολλών οικισμών και συνοικισμών σε πόλη, η κατάκτηση των νέων εδαφών της Περαχώρας, του Ασπρόκαμπου Περαχώρας, της Οινόης (Σχίνου) δημιούργησαν το ζωτικής σημασίας χώρο για πρόοδο και ανάπτυξη της Κορίνθου και του Ισθμού, καλύπτοντας ανάγκες διατροφής του πληθυσμού.

Σύμβουλος (Adviser) Ταινίας: Απ. Παπαφωτίου

Η δυναστεία των Κυψελιδών (7^ος-6^ος π.Χ. αιώνες) μετά από αυτή των Βακχιδών ήταν η εποχή ακμής και ανάπτυξης της «Αφνειός Κόρινθος».

Η κατασκευή τριών (3) μεγάλων έργων αποδίδεται σ’αυτή τη δυναστεία και ειδικότερα στον Περίανδρο (625 - 585 π.Χ.), αυτά είναι:

1. Το (Αρχαίο) Λιμάνι Λεχαίου.

2. Η Οχύρωση του Ακροκορίνθου.

3. Ο Δίολκος στον Ισθμό.

Όλα αυτά τα έργα, με όρους σημερινής οικονομίας, εντάσσονται σε αντίστοιχες πολιτικές και εφάρμοζαν στρατηγικές ανάπτυξης, προόδου, επέκτασης, αυτοτέλειας, που έφερναν συνεχή έσοδα τα οποία δημιουργούσαν, αυτό που λέμε σήμερα, προστιθέμενη αξία.

Εικονική αναπαράσταση του ναού του Ποσειδώνα στα Ίσθμια.

Οι ίδιες πολιτικές είχαν εφαρμοσθεί και στο Ιερό του Ποσειδώνος στη σημερινή Κυρά Βρύση. Ο έλεγχος των μεγάλων Πανελλήνιων αγώνων από την Κόρινθο έφερνε κύρος στην πόλη, η οποία είχε άμεση πρόσβαση στους θησαυρούς του Ιερού. Συγχρόνως έφερναν μεγάλο αριθμό επισκεπτών, όχι μόνο από τον ελλαδικό χώρο, αλλά από τη Σικελία, Ιταλία, Λιβύη, Μασσαλία, εμπόρους ταξιδιώτες, πληρώματα πλοίων, αθλητές. Όλοι αυτοί συμμετείχαν ή παρακολουθούσαν τα θεάματα που ήταν αθλητικοί, καλλιτεχνικοί και ιππικοί αγώνες. Τα Ίσθμια ήταν η δεύτερη σε σειρά σπουδαιότητας αγώνες αμέσως μετά τα Ολύμπια και πριν τα Νέμεα και τα Πύθια.

Η Περιφέρεια Πελοποννήσου για τον Ισθμό προγραμματίζει τρεις κύριες επεμβάσεις και πολλές άλλες μικρότερες, η υλοποίηση των οποίων θα αλλάξει εντελώς τη σημερινή εικόνα και χρήση. Οι τρεις κύριες επεμβάσεις είναι οι κάτωθι:

1) «Αναπτυξιακό Σχέδιο Δράσης για τη διερεύνηση, σχεδιασμό, αξιολόγηση και ωρίμανση παρεμβάσεων για τη βελτίωση της πρόσβασης και της προσπελασιμότητας της περιοχής Ισθμός - Κόρινθος».

Προϋπολογισμός: 13.350.000,00 €