Ο Μηχανισμός αποτελείται από μηχανικά μέρη γρανάζια, κλίμακες, άξονες και δείκτες. Σε πολλές από τις επιφάνειες του είναι χαραγμένες επιγραφές, αστρονομικής σημασίας. Όλα βρίσκονταν σέ ξύλινο κουτί πιθανών διαστάσεων 33χ17χ10εκ. Η λειτουργία του ήταν απλή.
Η περιστροφή από τον χρήστη μίας χειροκίνητης λαβής κινεί ταυτόχρονα, μέσω των γραναζιών και των αξόνων που τους συνδέουν, όλους τους δείκτες. Έτσι, αν επιλεγεί μία ημερομηνία στην μπροστινή κλίμακα των 365 ημερών, οι υπόλοιποι δείκτες θα δώσουν όλες τις διαθέσιμες, για αυτή την ημερομηνία, αστρονομικές πληροφορίες. Ακόμη εάν ο χρήστης φέρει ένα δείκτη σε κάποιο αστρονομικό φαινόμενο μπορεί να δει την ημερομηνία στην οποία το συγκεκριμένο φαινόμενο θα συμβεί π. χ. μία έκλειψη τού ηλίου καί της σελήνης.
Πέρα από τον ίδιο τον Μηχανισμό και η ιστορία ανευρέσεώς του είναι συναρπαστική. Την Μεγάλη Τρίτη του 1900, σφουγγαράδες από τη Σύμη ανακάλυψαν ένα ναυάγιο ενός ρωμαϊκού πλοίου κοντά στην ακτή των Αντικυθήρων. Αυτό έγινε αφορμή για το ελληνικό κράτος να οργανώσει την πρώτη παγκοσμίως ενάλια αρχαιολογική έρευνα. Χρησιμοποιήθηκαν πλοία του Βασιλικού Ναυτικού και δύτες οι ίδιοι οι σφουγγαράδες.
Η έρευνα απέδωσε πολλούς καρπούς. Μεταξύ αυτών ο λεγόμενος έφηβος τ
ων Αντικυθήρων, μεγάλο χάλκινο άγαλμα του Σικυώνιου γλύπτη Ευφράνορα.Το σημαντικότερο εύρημα ήταν ένα μπρούτζινο αντικείμενο μικρών διαστάσεων με ευδιάκριτα πάνω του γρανάζια και επιγραφές. Χρονολογήθηκε στο 2ο μισό του 2ου π.Χ. αιώνα. Θεωρήθηκε ευθύς εξαρχής ως αστρονομικό όργανο ή αστρολάβος ή πλανητάριο ή όργανο για την ναυσιπλοΐα. Ήταν δημιούργημα μιας εδραιωμένης παράδοσης κατασκευής οργάνων.
Πιθανός κατασκευαστής θεωρείται ο Ποσειδώνιος ο Ρόδιος με πιθανό τόπο κατασκευής του την Ρόδο ή τα παράλια της Μ. Ασίας. Αυτή η άποψη ενισχύεται από το φορτίο του πλοίου. Το Μετωνικό όμως ημερολόγιο έχει χαραγμένα ονόματα μηνών οι οποίοι ανήκουν στην Κόρινθο ή σε κάποια από τις αποικίες της στη Δύση. Το ημερολόγιο αυτό έλαβε το όνομα του από τον Αθηναίο αστρονόμο Μέτωνα, τέλος του 5ου π. Χ.
Από τη πρώτη δημοσίευση τόν Μάιο του 1902 ο μηχανισμός αναφέρεται ως περίεργο «χαλκούν μηχάνημα» και του αποδίδεται αστρονομική χρήση. Στις επόμενες δημοσιεύσεις αναφέρεται ως αστρολάβος η ακόμη ως πλανητάριο. Από τίς πρώτες ακτινογραφίες στη δεκαετία τού 1970 προέκυψε ότι πρόκειται για ένα μηχανικό αναλογικό υπολογιστή στον οποίον αναπαριστάνονται ημερολόγια και τα σχετιζόμενα αστρονομικά φαινόμενα.
Η σύγχρονη τεχνολογία δίνει στους μελετητές την δυνατότητα να προσεγγίσουν το παρελθόν με μεγαλύτερη ακρίβεια και βεβαιότητα.
Η εφαρμογή της στην έρευνα του Μηχανισμού έφερε καινούργια αποτελέσματ
α. Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο χορήγησε δύο νέες άδειες για να εξετασθούν τα θραύσματα. Αυτή έγινε, το 1990 με γραμμική τομογραφία και το 2005 με τρισδιάστατη επιφανειακή απεικόνιση και τρισδιάστατη υπολογιστική τομογραφία. Η έρευνα αυτού γίνεται από μια ομάδα ελλήνων και ξένων επιστημόνων.Αυτοί είναι ως ομάδα μελέτης οι Μαικ Εντμουντς, Τονυ Φρηθ, Γιάννης Σειραδάκης, Ξενοφών Μούσας, Μαίρη Ζαφειροπούλου, Ελένη Μάγκου, Γιάννης Μπιτσάκης, Αγαμέμνων Τσελίκας.
Με την κύρια ομάδα συνεργάζονται και οι Στέλλα Δρούγου, Κυριάκος Ευσταθίου, Μαγδαληνή Αναστασίου (του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θες/νίκης), Αλεξάντερ Τζόουνς (Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Αρχαίου Κόσμου, Νέα Υόρκη), Τζων Στηλ (Πανεπιστήμιο Μπράουν).
Τα νεώτερα συμπεράσματα παρουσιάσθηκαν μια άριστα οργανωμένη Έκθεση στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών στην Αθήνα από 7 Δεκεμβρίου 2009 μέχρι 25 Ιανουαρίου 2010. Η διοργάνωση της έκθεσης έγινε από τούς:
1) Πρόγραμμα Ιστορίας, Φιλοσοφίας και Διδακτικής των Επιστημών και της Τεχνολογίας (Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών σε συνεργασία με το Εργαστήριο Διδακτικής και Επιστημολογίας Φυσικών Επιστημών και Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών)
2) Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
3)Ομάδα Μελέτης Μηχανισμού Αντικυθήρων
4) Εταιρεία Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας (Ε.Μ.Α.Ε.Τ.)
Εκεί έχει τη δυνατότητα ο επισκέπτης να αντιληφθεί πλήρως τι ήταν ο Μηχανισμός, πως λειτουργούσε και την πορεία των ερευνών. Μέσα από την έκθεση προβάλλεται το εύρος της δημιουργίας του αρχαιοελληνικού κόσμου, των καινοτομιών και των επιτευγμάτων.
Ο μηχανισμός αυτός δείχνει ακόμα τη δύναμη του ελληνικού πνεύματος να αξιοποιεί επιστημονικά δεδομένα και αστρονομικές χρηστικές αποκτήσεις από όλη την περιοχή της Μεσογείου.
Η έρευνα έχει κινήσει το παγκόσμιο ενδιαφέρον όχι μόνο των επιστημόνων αλλά και του απλού κοινού. Η μελέτη του κλασικού κόσμου και της αρχαιότητος γενικότερα δε
ν είναι μόνο θέμα της ανώτατης εκπαίδευσης αλλά αγκαλιάζει και τους απλούς ανθρώπους.Η πρόσφατη έρευνα για τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων απάντησε σε πολλά ερωτήματα σχετικά με τις λειτουργίες του, αλλά γέννησε νέα όσον αφορά την προέλευσή του. Ωστόσο σήμερα οι ιστορικοί των επιστημών και της τεχνολογίας έχουν πλέον πολλά δεδομένα για να εξηγήσουν τις λειτουργίες του Μηχανισμού, τον σκοπό της κατασκευής του και την ένταξή του στο πλαίσιο της αστρονομίας και της τεχνολογίας της εποχής του.
Αποτελεί λοιπόν ο Μηχανισμός Αντικυθήρων, πέρα από τη χρηστική σκοπιμότητα, έκφραση των τεχνολογικών δυνατοτήτων της εποχής, λαμπρό επίτευγμα της αρχαίας Ελλάδας. Συγχρόνως αντλούμε γνώσεις για την Ελληνική τέχνη, την αρχαία κοινωνία και την αρχαία γραμματεία.
Απόστολος Ε. Παπαφωτίου
Πρόεδρος του Λυσσίπειου Πνευματικού Κέντρου Ν. Α. Κορινθίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου